جمال سلیمی

هدف از اجرای پژوهش حاضر که به شیوۀ توصیفی پیمایشی انجام شد آگاهی از وضعیت‌ آموزش‌های دوره ابتدایی بر مبنای مؤلفه‌های آموزش آکنده از حیرت از دیدگاه معلمان بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان مدارس ابتدایی ناحیه یک و دو شهر سنندج در سال تحصیلی 1403-1402 تشکیل می‌دهند که نمونه‌گیری از آن‌ها با تعداد 147 به‌صورت طبقه‌ای نسبتی انجام گرفت. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه آموزش آکنده از حیرت Conijn et al. (2022) متشکل از مؤلفه‌های هشت‌گانه (معلم به‌عنوان یک الگو، حساسیت معلم، اکتشاف و آزمایش، آشنازدایی از آشنا، ساخت معنی، تحریک قوه تخیل، ایجاد محیط غنی‌شده و تشویق به تفکر) استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن بوده که کلیه مؤلفه‌ها در وضعیت مطلوبی قرار دارند. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه نیز نشان داد که بین مؤلفه‌های آموزش آکنده از حیرت به‌جز دو مؤلفه حساسیت معلم و ساخت معنا، در معلمان برحسب سابقه کار آن‌ها اختلاف آماری معنی‌داری وجود ندارد. همچنین نتایج آزمون تی مستقل برای مقایسه مؤلفه‌های آموزش آکنده از حیرت در معلمان برحسب حوزه تخصصی تحصیلی حاکی از معنی‌داری مؤلفه‌های حساسیت معلم، اکتشاف و آزمایش و تحریک قوه تخیل در دو حوزه علوم انسانی و غیر علوم انسانی است. نتایج این آزمون نیز بر حسب متغیر جنسیت نیز نشان می‌دهد که در تمامی مؤلفه‌های آموزش آکنده از حیرت تفاوت آماری معنی‌داری دیده می‌شود. این پژوهش نشان می‌دهد که معلمان به‌طور فزاینده‌ای به اهمیت رویکردهای یادگیری فعال، معنادار، تجربه‌محور و مبتنی بر کنجکاوی (آموزش آکنده از حیرت) آگاه‌اند و در تلاش برای اجرای آن در کلاس‌های خود هستند. عوامل متعددی ازجمله بحث در مورد موضوعات جذاب، تأمل در مواقع جذابیت موضوعی، تشویق به کشف، دیدن مسائل از زوایای جدید، ارتباط محتوای درس با زندگی، تحریک تخیل، استفاده از منابع متنوع و تشویق به تفکر، در این رویکردها مؤثرند. همچنین، سابقه کاری (با تأثیر بر حساسیت معلم و ساخت معنا)، حوزه تخصصی تحصیلی (با تأثیر بر حساسیت، تحریک تخیل و اکتشاف و آزمایش) و جنسیت معلمان (با تأثیر بر تمامی مؤلفه‌ها) در نحوه پیاده‌سازی این رویکردها نقش دارند. درنهایت، پژوهش تأکید می‌کند که آموزش مؤثر نیازمند توجه به رویکردهای مذکور بوده و عوامل ذکرشده در نحوه اجرای آن‌ها تأثیرگذارند.