هدف این پژوهش انجام یک مطالعه ترکیبی بر تجارب دانشجویان با نیازهای خاص در انجام فعالیت های پژوهشی و پژوهشاتی بود. پژوهش از نظر هدف جزء پژوهش های کاربردی و براساس رویکرد، از نوع آمیخته اکتشافی بود. در بخش کیفی از روش پژوهش پدیدارشناسی توصیفی کلایزی و جهت جمع-آوری یافته ها، از ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. مشارکت کنندگان در بخش کیفی 25 نفر از دانشجویان با نیازهای خاص در مقاطع تحصیلات تکمیلی و دکتری از 6 دانشگاه (سطح یک، دو و سه) بوده، که براساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش پژوهش در بخش کمّی نیز توصیفی- پیمایشی؛ و ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامه محقق ساخته ی 62 ماده ای و براساس یافته های بخش کیفی بود. ضریب پایایی برای پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 726/0 به دست آمد. جامعه آماری در بخش کمّی 150 نفر از دانشجویان با نیازهای خاص در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، خوارزمی، رازی، لرستان و کردستان بودند که براساس روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آماره های توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش در بخش کیفی شامل چهار بُعد توصیفی: تجربه و احساس مواجهه با امر پژوهش، تجربه اجرایی پژوهش، واسطه ها، تسهیلات و مساعدت ها و چالش های انجام پژوهش همراه با 19 زیرمقیاس بود. نتایج بخش کمّی و آزمون فریدمن نشان داد که تجربه و احساس مواجهه امر پژوهش به مثابه شکستن باورها و کلیشه ها بالاترین امتیاز و پژوهش به مثابه مواجهه با جهانی ناشناخته دارای کمترین امتیاز، در بین دانشجویان با نیازهای خاص بود. تجربه اجرایی پژوهش در نظر دانشجویان با نیازهای خاص با محوریت نگاه ترحمی بالاترین امتیاز و اجرای پژوهش با محوریت فردی و سیستم نظارتی دارای کمترین امتیاز بود. سیستم حمایت غیررسمی و دوستانه بالاترین امتیاز و سیستم حمایتی مستقل و ویژه، کمترین امتیاز را در مولفه واسطه ها، تسهیلات و مساعدت ها داشت. چالش تسهیلات و امکانات بالاترین امتیاز و چالش-های فرهنگی- اجتماعی کمترین امتیاز را در بُعد چالش های امر پژوهش در نظر دانشجویان با نیازهای خاص داشت.
