جمال سلیمی

مقدمه: تعلیم و تربیت موفق نسلهای آینده کشور نیازمند بررسی مداوم نظام آموزشی و برنامه های درسی است. عدم توجه و سهل انگاری در طرح ریزی برنامه های درسی مبتنی بر روحیه پژوهشی می تواند در رسیدن به اهداف متعالی نظام آموزشی، خلل وارد کند. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه درسی بر افزایش روحیه تحقیق و پژوهش دانش آموزان مقطع متوسطه (اول و دوم) شهر مریوان است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان و معلمان مقطع متوسطه (اول و دوم) شهر مریوان بود. از میان 14111 نفر دانش آموز مقطع متوسطه، طبق جدول کرجسی و مورگان 374 دانش آموز به صورت تصادفی-خوشه ای انتخاب شدند و پرسشنامه ها میان آنها توزیع شد. که از این میان 315 فقره پرسشنامه (2/84 درصد کُل پرسشنامه ها) بازگشت داده شد. از 16 مدرسه متوسطه 32 معلم (از هر مدرسه یک معلم مقطع متوسطه اول و یک معلم مقطع متوسطه دوم) به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه بود که روایی آنها توسط متخصصان برنامه ریزی درسی تأیید شد. پایایی پرسشنامه «روحیه پژوهش» برابر با 87/. و پرسشنامه «عناصر برنامه درسی» برابر با 88/. بود. جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از نرم افزار Spss استفاده گردید. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد که از دید دانش آموزان عنصر «اهداف» برنامه درسی با سطح معنی داری 006/. و عنصر «ارزشیابی» برنامه درسی با سطح معنی داری 049/.، تأثیر معناداری بر روحیه پژوهشی آنها داشتند، اما عناصر «محتوا» و «یادگیری» به ترتیب با سطح معنی داری 301/. و 142/. تأثیر معناداری بر روحیه پژوهشی آنها نداشتند. در نهایت نظر دانش آموزان با توجه به سطح معنی داری 534/. در رابطه با کُلیت برنامه های درسی، حاکی از عدم تأثیرگذاری برنامه های درسی بر روحیه پژوهشی آنها بود. از نظر معلمان هر چهار عنصر برنامه درسی شامل «اهداف» با سطح معنی داری 376/.، «محتوا» با سطح معنی داری 306/.، «فعالیتهای یادگیری» با سطح معنی داری 347/.، و «ارزشیابی» با سطح معنی داری 456/. ، تأثیر معناداری بر روی روحیه پژوهشی دانش آموزان نداشتند و در نهایت معلمان مقطع متوسطه شهر مریوان نیز همانند دانش آموزان، از عدم تأثیرگذاری کُلیت برنامه های درسی این مقطع بر روی روحیه پژوهشی دانش آموزان با سطح معنی داری 760/. خبر دادند. بین نظرات دانش آموزان و معلمان درباره تأثیر برنامه های درسی بر روی روحیه پژوهشی دانش آموزان با توجه به سطح معنی داری 796/. بدست آمده از آزمون من-ویتنی اختلاف معناداری وجود نداشت.