جواد ناظمی رفیع

امروزه طبقه بندی موجودات زنده بر اساس مفاهیم جمعیت استوار است. زنبورهای عسل (A. mellifera) شامل 24 زیر گونه مختلف می باشد. اغلب این زیرگونه ها بر اساس خصوصیات ظاهری طبقه بندی می شوند. نمونه برداری از ده منطقه استان کرمانشاه (کرمانشاه، سنقر، صحنه، کنگاور، هرسین، پاوه، جوانرود، اسلام-آبادغرب، سرپل ذهاب و قصرشیرین) در سال 1392 انجام شد. در این مطالعه از ده صفت مرفومتریک زنبورعسل جهت تفکیک جمعیت های زنبورعسل استفاده گردید. نتایج نشان داد که جمعیت زنبورهای عسل منطقه سنقر، کوتاه ترین طول و عرض بال جلو (به ترتیب 8/3 و 2/9میلی متر) و بلندترین طول خرطوم (6/8 میلیمتر) در بین ده منطقه را دارا بود. همچنین میزان همبستگی بین صفات مختلف مورد مطالعه قرار گرفت به طوریکه بین طول و عرض بال جلو (0/74= r2و00/0= P)، طول پای عقب و شاخص کوبیتال (0/57= r2 و00/0= P) همبستگی معنی داری وجود داشت. آنالیز متغیر کانونی (CVA) به میزان 60/07 درصد جمعیت ده منطقه را از یکدیگر جدا نمود. همچنین آنالیز کلاستر به روش UPGMA جمعیت های دو منطقه سنقر و هرسین را به طور کامل از جمعیت های دیگر زنبورعسل جدا نمود. نتایج بدست آمده از اندازه گیری ها با نتایج قبلی اعلام شده در مورد نژاد ایرانی مطابقت دارد.