جواد ناظمی رفیع

زنبور عسل یکی از مهمترین و مفیدترین حشرات می باشد. این حشره در زمینه های مختلف صنعت، کشاورزی و محیط زیست نقش تعیین کننده ای را ایفا می کند. در این تحقیق تنوع شکلی بال در جمعیت-های زنبور عسل A. mellifera بوسیله روش ژئومتریک مورفومتریک مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 400 نمونه به صورت تصادفی از ده منطقه استان زنجان شامل ابهر، ایجرود، خرمدره، خدابنده، دو منطقه از طارم، ماهنشان و مناطقی از زنجان جمع آوری شد و شکل و اندازه بال های جلو وعقب در میان این جمعیت ها با استفاده از روش ژئومتریک مورفومتریک مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین، روابط آلومتریک بررسی شد. تعداد 18 لندمارک بر روی بال جلو و 6 لندمارک بر روی بال عقب در محل اتصال رگبال ها به یکدیگر قرار داده شد و به وسیله آنالیز های CVA، PCA، RWA، DFA ، Cluster، Anova و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بررسی های مورفومتریک این جمعیت ها وجود اختلاف معنی داری را بین جمعیت های مورد بررسی نشان داد و سه گروه جمعیتی از لحاظ شکل بال در استان زنجان شناسایی شدند. همچنین، بین اندازه بال در جمعیت های مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد و تغییرات شکل بال جلو و عقب همبستگی معنی داری با اندازه بال داشتند