جلال خورشیدی

گشنیز با نام علمی Coriandrum sativum L. از جمله مهم‌ترین گیاهان دارویی در طب سنتی و مدرن است. گیاه گشنیز همچون سایر گیاهان به روش‌های کاشت متنوع و کاربرد کودهای مختلف، پاسخ سریع و مطلوبی نشان می‌دهد. بر این اساس، این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف کاشت، کاربرد کودهای دامی مختلف و سطوح متفاوت کودها بر رشد و عملکرد گیاه دارویی گشنیز صورت گرفت. این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1401 در شهرستان هرسین استان کرمانشاه انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل نوع روش کاشت (ردیفی و دستپاش)، نوع کود دامی (گاوی، گوسفندی و مرغی) و سطح کود دامی (0، 5 و 10 تن در هکتار) بودند. صفات مورفولوژیکی و عملکردی اندازه‌گیری‌شده شامل عملکرد میوه، درصد و عملکرد اسانس، وزن هزار دانه، طول و عرض میوه، ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی، وزن خشک اندام هوایی، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد میوه در چتر، طول ریشه و وزن خشک ریشه بودند. براساس نتایج به‌دست آمده مقدار همه‌ی صفات مورد بررسی گشنیز، در روش کاشت ردیفی در مقایسه با دست‌پاش بیشتر بود. عملکرد میوه 18/4 درصد افزایش را در روش کشت ردیفی در مقایسه با دست‌پاش داشت. در بین سه نوع کود دامی مورد استفاده به-ترتیب کود مرغی، گوسفندی و در نهایت گاوی، بیشترین تأثیر را در افزایش مقدار صفات داشتند. عملکرد اسانس در تیمار کود مرغی به‌ترتیب 40/06 و 53/26 درصد بیش‌تر از تیمارهای کود گوسفندی و گاوی بود. با افزایش سطح کود دامی به‌کار رفته در این مطالعه، میزان صفات مورد بررسی گشنیز نیز بیشتر گردید. بر این اساس بیشترین مقدار صفات در تیمارهایی مشاهده شد که 10 تن در هکتار کود دامی دریافت کرده بودند. در نهایت براساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، کشت ردیفی و همچنین استفاده از کود مرغی به میزان 10 تن در هکتار، موجب دست‌یابی به مناسب‌ترین عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی گشنیز گردید.