جلال خورشیدی

توسعه روش های نوین برای استخراج اسانس از گیاهان دارویی روز به روز در حال گسترش است است. هدف از این پژوهش، پیاده سازی و ارزیابی سامانه استخراج اسانس به کمک انرژی مایکروویو می باشد. سامانه توسعه داده شده دارای بخش های مانند آون مایکروویو، کندانسور، بالن تقطیر و سامانه جمع آوری اسانس می باشد. برای طراحی آزمایش های لازم برای ارزیابی سامانه اسانس گیری توسعه داده شده از روش سطح پاسخ با طرح مرکب مرکزی (CCD) استفاده شد. 13 آزمایش با سه سطح توان (300، 600 و 900 وات) و سه سطح زمان (5 دقیقه، 20 دقیقه و 35 دقیقه) برای اندازه گیری بازده اسانس استخراجی در نظر گرفته شد. بازده اسانس استخراجی به کمک روش سطح پاسخ مدل سازی و بهینه سازی شد. همچنین کیفیت و درصد ترکیبات استخراجی در هر تیمار آزمایشی به کمک کروماتوگرافی طیف سنج جرمی (GC-MS) تعیین گردید. بازده و کیفیت اسانس استخراجی توسط کلونجر هم به عنوان یک تیمار شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که مدل درجه دو توانی قادر است بازده اسانس را با R2، R2Adj, R2Pre بترتیب با مقادیر 9590/0، 9459/0 و8864/0 پیش بینی کند. همچنین نتایج بهینه سازی نشان داد که توان 866 وات و زمان 34 دقیقه بعنوان شرایط بهینه کاری سامانه اسانس گیری بدست آمد که با این شرایط کاری بازده اسانس استخراجی به 37/0 رسید. همچنین تجزیه و تحلیل اسانس های استخراج شده توسطGC-MS نشان داد در تیمارهای مختلف تعداد و درصد ترکیبات غالب بدست آمده متفاوت هستند. در تیمار 900 وات، ترکیبات غالب اسانس عبارتند بودند از کاریوفیلن، بورنئول، وربنون و کاریوفیلن اکساید در حالیکه که در تیمارهای 300 و 600 وات به همراه کلونجر ترکیبات غالب عبارت بودند از آلفاپینن، کامفن، کامفور.