1403/09/01
جمیل جعفری

جمیل جعفری

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 45673
دانشکده: دانشکده زبان و ادبیات
نشانی:
تلفن: 33664600- داخلی 2399

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی اطلاق و تقیید در علم نحو و بلاغت (مطالعه موردی: شرح ابن عقیل و البلاغه العربیه، أسسها، علومها و فنونها)
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
نحو، بلاغت، شرح ابن عقیل، البلاغه العربیه أسسها علومها و فنونها، اطلاق و تقیید
سال 1396
پژوهشگران نگین فرضی(دانشجو)، حسن سرباز(استاد راهنما)، جمیل جعفری(استاد مشاور)

چکیده

زبان مهم ترین ابزار ارتباط میان انسان ها برای بیان مفاهیم ذهنی است؛ از طرف دیگر هر زبانی دارای اسالیب معناشناسی خاص خود است که با گزینش کلمات در ساختار جمله و دخل و تصرف در آنها بر روح و جان شنونده اثر می گذارد. درک بخشی از دقایق علمی در هر زبان، در گرو فهم دقیق ساختارهای دستوری آن است. بلاغت و نحو دو بخش در زبان و ادبیات عربی هستند که به علت شباهت هایی که به یکدیگر دارند مشتبه می شوند. مهمترین تفاوت نحو و بلاغت در ساختار لفظی و معنوی جمله ها است. به این معنی که نحو به ساختار لفظی و ترکیبی جمله ها توجه دارد و بلاغت به ساختار معنوی آن مطابق با مقتضای حال مخاطب می پردازد و دیگر تفاوت های آن دو از این نقطه نظر نشأت می گیرد. نحو یکی از سرفصل های مهم در رشته ی زبان و ادبیات عربی می باشد. و بلاغت یکی از علوم مشترک بشری است که در گذر تاریخ، مورد توجّه تمامی ملّت ها بوده است و یکی از شاخه های بلاغت، معانی است. علم معانی از مطابقت کلام با مقتضای حال سخن می گوید. دانش معانی، فنّ زیبا و مؤثر سخن گفتن است. نحو و فنون بلاغت از دیرباز و زمانی که به صورت یک علم مدون گردید، تاکنون به عنوان یک مجموعه اصول تغییر ناپذیر و دست نخورده باقی ماند و تا قرن معاصر با حوادث و تغییر و تحولات جهانی کمتر همراه و همگام گردیده است. بحث اطلاق و تقیید از جمله مسائل مهمی است که در نحو و بلاغت به آن توجه شده است. در میان نحویان ابن عقیل از جمله کسانی است که به شرح الفیه ابن مالک به این مورد پرداخته است. از بلاغیان هم حبنکه المیدانی به شکل عالمانه از آن سخن به میان آورده است. این پایان نامه هم در یک فصل کامل مبحث اطلاق و تقیید را مورد بررسی قرار داده است. اطلاق نحوی مواردی همچون: مبتدا، خبر، فعل معلوم، فاعل، فعل مجهول، نائب فاعل و تقیید نحوی مواردی از جمله : نواسخ« افعال ناقصه ، افغال مقاربه و ....»، مفاعیل خمسه« مفعول به، مفعول مطلق و... »، حال، و .... بررسی شده است. در اطلاق بلاغی به مواردی همچون: مسندالیه، مسند و تقیید بلاغی به مواردی از قبیل: نواسخ« افعال ناقصه ، افغال مقاربه و ....»، مفاعیل خمسه« مفعول به، مفعول مطلق و... »، حال، و .... بحث شده است. نحو در اصل برای اغراض اصلی عبارت می آید، ولی علم بلاغت از اغراض اصلی خود خارج شده و مجازا در اغراض دیگر به کار می-رود. نگارنده در پژوهش حاضر، کوشیده ا