سیدجمال بارخدا

امروزه یکی از مهم ترین اصول مؤثر در حفظ و بهبود منابع انسانی در سازمان‌ها، مدیریت و کنترل فشارهای روحی و پیشگیری از سکون زدگی و سایش اجتماعی در محل کار است. سایش اجتماعی زمانی اتفاق می‌افتد که احساسات منفی علیه یک شخص یا کارمند ابراز شود یا مسائلی وجود داشته باشد که شخص یا کارمند را از دستیابی به اهداف خود یا اهداف سازمانی باز دارد که این مهم در بلندمدت موجب اینرسی و سکون سازمانی می-شود. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بازنمایی تجارب معلمان مدرسه از پدیده‌ی سایش اجتماعی است. در این پژوهش سایش اجتماعی معلمان در مدارس مورد تحلیل قرار می‌گیرد؛ از این رو از راهبرد کیفی نظریه‌ی بنیادی استفاده شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش 15 نفر از معلمان ابتدایی مدارس ناحیه یک شهر سنندج بودند. ملاک انتخاب مشارکت کنندگان عمدتاً داشتن تجربه‌ی سایش اجتماعی و یا معلمانی با تجربه و آگاه در زمینه‌های مرتبط با سازمان و سپس انتخاب هدفمند مواردی بود که داوطلبانه حاضر به مشارکت در پژوهش بودند. ابزار جمع آوری پژوهش شامل پروتکلی 6 سؤالی در برگیرنده‌ی اهداف اصلی پژوهش بوده است . برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از فرآیند سه مرحله‌ای کدگذاری داده‌ها یعنی کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شده است. تعداد کدهای اولیه پژوهش 325 کدباز بود که از آنها 24 کد محوری و درنهایت 9 کد گزینشی به دست آمد. جهت خروجی داده‌ها نیز از نرم افزار Nvivo استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که مفهوم سایش اجتماعی و ویژگی‌های معلمان درگیر سایش بر اساس درک معلمان به صورت مشکلات فردی و چالش‌های سازمانی تعریف شده است. . بنا به دیدگاه آنان کاهش روابط و تعاملات بین فردی ، پایین آمدن کارایی لازم و کناره گیری از انجام هرگونه فعالیت در سازمان با شخص مورد سایش مرتبط است. همچنین عوامل و زمینه های مختلفی نظیر تأثیرات منفی محیطی، بی توجهی سازمانی و مشکلات روحی و روانی می‌توانند شخص را به سوی سایش اجتماعی در سازمان سوق دهند. که در این میان بی عدالتی‌های سازمانی و تنش های بین فردی افراد بیشتر زمینه ساز این مسئله هستند. بر اساس نتایج پیامدهای سایش اجتماعی به طور کلی دو دسته بیان می‌شود که یکی از آن‌ها افت کارایی و اثربخشی سازمان و دیگری بی تفاوتی اعضا است . علاوه بر این راهکارها و اقداماتی که منجر به برون رفت سایش اجتماعی در معلمان و سازمان خواهد شد می‌توان به افزایش تعاملات بین فردی و پویایی و انعطاف پذیری سازمان ها اشاره کرد.