سیدجمال بارخدا

در عصر کنونی گوش دادن به صدای کارکنان در هر سازمانی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. به علاوه با توجه به تاثیرگذاری بالای معلمان در جامعه و نقش الگویی آن‌ها برای نسل آینده، پرداختن به آوای سازمانی جامعه‌ی معلمان به‌صورت ویژه اهمیت بسیاری دارد. در این پژوهش تجارب معلمان از آوای سازمانی در مدارس مورد تحلیل قرار می‌گیرد؛ از این‌رو از راهبرد کیفی داده بنیاد استفاده ‌شده است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش 18 نفر از معلمان ابتدایی مدارس ناحیه یک شهر سنندج بودند. ملاک انتخاب مشارکت‌کنندگان عمدتاً داشتن تجربه‌ی آوای سازمانی آن‌ها و سپس انتخاب هدفمند مواردی بود که داوطلبانه حاضر به مشارکت در پژوهش بودند. ابزار جمع‌آوری پژوهش شامل پروتکلی 6 سؤالی در برگیرنده‌ی اهداف اصلی پژوهش بوده است. اعتبار سنجی پژوهش بر اساس ضابطه‌های تأییدپذیری، انتقال‌پذیری، باورپذیری و اطمینان‌پذیری صورت گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از فرآیند سه مرحله‌ای کدگذاری داده‌ها یعنی کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده‌شده است. تعداد کدهای اولیه پژوهش 348 کدباز بود که از آن‌ها 27 کد محوری و درنهایت 6 کد گزینشی به دست آمد. جهت خروجی داده‌ها نیز از نرم‌افزار Nvivo استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که مفهوم آوای سازمانی بر اساس درک معلمان به صورت بیان مشارکتی توام با انتقاد معنی می‌شود که مفهوم اعتراضی و انتقادی آن بیشتر مورد توجه است. به علاوه معلمان دارای آوای سازمانی معلمانی مبتکر با مطالبه‌گری هدفمند هستند که ویژگی‌هایی مانند شجاعت در بیان و قاطعیت و داشتن کلام شیوا و رسا در آن‌ها وجود دارد. بنا به دیدگاه معلمان سازمانی با آوای فراگیر، سازمانی مترقی با روابط صمیمی است که از ویژگی‌هایی همچون داشتن فضای دموکراتیک و مشورت‌محوری برخوردار است. همچنین بافت سازمانی که معلمان را به سوی آوای سازمانی سوق می‌دهد، در مفهومی با عنوان سازمانی شایسته‌گرا با فضای دموکراتیک خلاصه می‌شود که مدیریت منعطف، فرهنگ اجتماعی پذیرنده و وجود عدالت در سازمان از عوامل موثر بر بافت سوق‌دهنده‌ی معلمان به سوی آوای سازمانی است. بر اساس نتایج پیامدهای آوای سازمانی به‌طور کلی در دو دسته بیان می‌شود که در یک سوی آن ارتقای شغلی فرد و سازمان و در سوی دیگر نارضایتی معلمان قرار می‌گیرد. علاوه بر این راهکارها و اقداماتی که منجر به افزایش آوای سازمانی می‌شود نیز در مفهوم توجه به توانایی و شایستگی معلمان در جو مشارکتی بیان شده است که از مهم‌ترین موارد آن می‌توان توانمندسازی معلمان و حساسیت در گزینش نیروی انسانی را بیان کرد.