جمیل بهرامی

دریاچه ارومیه درشمال غرب ایران ،بین استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی واقع شده است. ارومیه نامی است که آشوریان برای آن نهاده اند ( اور = شهر + میه = آب ) . این دریاچه با مساحتی حدود 5000 کیلومتر مربع بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت محسوب میگردد.طول دریاچه از 130 تا146 کیلومتر متغیر بوده وعرض دریاچه در پهن ترین قسمت 58 کیلومتر و در کم عرض ترین قسمت آن که در محلی بین کوه زنبیل و جزیره اسلامی واقع شده است، 15 کیلومتر بود.وسعت حوضه آبریز دریاچه حدود 52000 کیلومتر مربع می باشد که از این مقدار 5000کیلومتر مربع وسعت طبیعی خود دریاچه مستقیما با ارتفاع آب دریاچه رابطه داشته و با افزایش یا کاهش حجم آب آن تغییر پیدا می کند. داده ها به وضوح نشان می دهد که سطح آب دریاچه ی ارومیه در پانزده سال گذشته به طور پیوسته در حال کاهش بوده است و این جای نگرانی دارد طرح های اولویت دار نجات دریاچه ارومیه را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد: 1) عملیات آبخیزداری با تاکید بر آبخوانداری جهت تغذیه سفره های آب زیر زمینی حاشیه دریاچه ، به شرط حفظ حقابه زیست محیطی رودخانه های تا ورودی به دریاچه 2) بازگشایی مسیر آبراهه ای ورودی به دریاچه و تالاب های جنوبی دریاچه و تسهیل در انتقال آب به دریاچه 3) ساماندهی چاه های حوضه آبریز دریاچه ارومیه و نصب کنتور هوشمند 4) تعیین تکلیف چاه های فاقد پروانه 5) جلوگیری از برداشت غیر مجاز از آبهای سطحی 6) حذف دایک های ایجاد شده برای مهار پیشروی دریاچه ارومیه ،در ورودی مسیلها 7) انتقال پساب تصفیه خانه های حوضه آبریز دریاچه ارومیه به دریاچه 8) جلوگیری از توسعه سطح اراضی کشاورزی در حوضه با استفاده از ساز و کارهای تشویقی و تنبیهی مناسب 9) مدیریت نهاده های کشاورزی در حوضه با توجه به محدودیت منابع آب و عدم واگذاری این نهاده ها به بهره برداران غیر مجاز منابع آب 10) آیش بندی کشت های یکساله با اعمال محدودیت عرضه آب و تدوین و اجرایی کردن الگوی کشت مناسب برای هر منطقه