جهانشیر امینی

نخود یکی از محصولات مهم زراعی در استان کردستان می باشد. بیماری پژمردگی و زردی نخود ایرانی با عامل Fusarium oxysporum f. sp. ciceris یکی از محدود کننده های کشت این محصول به شمار می رود. در نمونه برداری انجام شده از مزارع استان کردستان 10 جدایه مربود به بیمارگر جداسازی و شناسایی شد و بر اساس تست بیماری زایی جدایه F1 جهت انجام آزمایشات بعدی انتخاب گردید. در این بررسی نمونه هایی از خاک ناحیه ریزوسفر گیاه سالم نخود جهت جداسازی رایزوباکترهای همستیز به صورت تصادفی از مزارع مختلف جمع آوری گردید. 112 جدایه بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی کلنی بر روی محیط کشت اختصاصی استارچ-کازئین –آگار (SCA) جداسازی گردیدند. هفت جدایه در بررسی اثرات همستیزی با قارچ عامل بیمارگر پژمردگی فوزاریومی نخود به روش کشت متقابل (Dual culture) بر روی محیط کشت سیب زمینی-دکستروز-آگار (PDA) هاله بازدارندگی ایجاد کردند و برای مطالعات بعدی آزمایشگاهی و گلخانه ای انتخاب شدند.همچنین در این بررسی از چهار سویه استاندارد (S. griseoflavus PTCC 1130،S. griseofuscus PTCC 1628، S. griseus PTCC 1125 و S. griseus PTCC 1124) تهیه شده از سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران نیز در مطالعات تکمیلی استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از آزمون های فنوتیپی و همچنین بر اساس توالی ژن 16S rDNA جدایه ها به جنس Streptomyces تعلق گرفتند. جدایه ها با تولید آنتی بیوتیک و ترکیبات فرار توانستند از رشد میسلیومی قارچ بیمارگر جلوگیری کنند. همچنین جدایه ها از نظر تولید متابولیت هایی همچون سیدروفور، پروتئاز و کیتیناز اثرات متفاوتی داشتند به صورتی که همه جدایه ها در آزمون کیتیناز مثبت ارزیابی شدند. در مطالعات گلخانه ای به روش آغشته سازی بذر بر روی شدت بیماری، وقوع بیماری و فاکتور های رشدی مورد ارزیابی قرار گرفت. همه ی جدایه ها به طور معنی داری نسبت به شاهد آلوده شدت بیماری را کاهش دادند اما وقوع بیماری در همه تیمار ها مشاهده شد و جدایه ها نسبت به شاهد آلوده تأثیر معنی داری در کاهش وقوع بیماری از خود نشان ندادند. از نظر تأثیر جدایه های همستیز بر روی فاکتورهای رشد، غیر از جدایه های S12 و S55 که در اکثر فاکتورهای رشد تأثیر معنی داری نسبت به شاهد نداشتند بقیه جدایه ها به طور معنی داری نسبت به شاهد سالم ارتفاع ، وزن تر و خشک گیاه را افزایش دادند. در کل با