توفان های گرد و غبار از جمله مخاطرات محیطی هستند که رخداد آنها بسیاری از فعالیت های انسانی را تحت تاثیرخود، قرار می دهد. به منظور شناخت بهتر شرایط ایجاد توفان ها این پژوهش با هدف بررسی علل همدید توفان های گردوغبار در استان کردستان انجام شد. در این تحقیق داده های روزانه ذرات معلق ((PM10 مربوط به ایستگاه شهر سنندج (مرکز استان کردستان)، داده های فشار تراز دریا (بر حسب هکتوپاسکال) و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال (برحسب متر)طی دوره زمانی 2012-2009 مورد استفاده قرار گرفت. داده های ذرات معلق در دو گروه روزهای غیرتوفانی (با غلظت ذرات معلق کمتر از 200 میکروگرم در متر مکعب) و روزهای توفانی (با غلظت بالاتر از 200 میکروگرم در مترمکعب) قرار داده شد. برای درک بهتر الگوهای همدید موثر بر رخداد توفان گرد و غبار منطقه وسیعی از صفر تا 65 درجه طول شرقی و صفر تا 70 درجه عرض شمالی مورد بررسی قرار گرفت. روش تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد در نرم افزار متلب برای شناسایی الگوهای اصلی فشار تراز دریا و همچنین الگوهای اصلی ضخامت لایه 500-1000 هکتوپاسکال به کار گرفته شد. نقشه های مربوط به هر الگو در نرم افزار گرادس تهیه شد. بررسی نقشه های همدید روزهای توفانی نشان داد که سه الگوی فشار تراز دریا و همچنین سه الگوی ضخامت لایه 500-1000 هکتوپاسکال در رخداد این رویدادها موثرند. به طور کلی وجود فرود نسبتاً عمیق بر روی شرقی ترین بخش دریای مدیترانه، گسترش هوا از روی مناطق خشک (بیابان های لیبی، مصر، شمال عربستان و عراق)به سوی ایران و پرارتفاع عربستان نقش مهمی در ایجاد توفان های گردوغبار مناطق جنوبی، جنوب غربی و غرب به ویژه شهر سنندج دارد. توفان های گردوغباری که شهر سنندج را در بر می گیرند عمدتاً در نیمه گرم سال رخ می دهند. این رویدادها از اواخر زمستان روند افزایشی پیدا می کنند و در تیرماه فراوانی و غلظت آن ها به اوج می رسد.
