جمیل امان اللهی

امروزه به دنبال پیشرفت فن سنجش از دور و افزایش دقت و قابلیت های تصاویر ماهواره ای، به نظر می رسد با تلفیق این قابلیت ها با اطلاعات موجود در خصوص تغییر یا تخریب منابع در گذشته و حال و براساس مدل سازی قادر به پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در مناطق طبیعی و انسان ساخت از جمله مناطق حفاظت شده باشیم. یکی از راه های بسیار مهم برای این منظور، مدل سازی مکانی تغییرات کاربری زمین است که با استفاده از رهیافت های مختلفی انجام می شود. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی قابلیت مدل Ca-Markov برای بررسی تغییرات ایجاد شده در منطقه ی حفاظت شده ی بیجار در بازه ی زمانی 1987 تا 2013 و هم چنین مدل سازی این تغییرات و پیش بینی آن برای سال 2026 انجام شد. برای این منظور از تصاویر ماهواره ی لندست سال های 1987، 2000 و 2013 برای استخراج نقشه های کاربری زمین استفاده شد. اعتبارسنجی مدل با مقایسه ی بین نقشه ی پیش بینی شده برای سال 2013 توسط مدل و نقشه ی کاربری اراضی در همان سال انجام شد بطوریکه مساحت کاربری-های مرتع و کشاورزی در سال 2013 حدود 21180.65 و 10273.53 هکتار بوده است که این مقدار مساحت توسط مدل به ترتیب حدود 21935.97 و 9631.62 هکتار محاسبه شده است که بیانگر دقت بالای مدل مورد استفاده برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی است. نتایج نشان داد که از سال 1987 تا 2000 حدود 12 درصد و از سال 2000 تا 2013 هم حدود 10 درصد از اراضی مرتعی به کشاورزی تبدیل شده است. پیش بینی انجام شده توسط مدل CA-Markov نشان می دهد در صورت ادامه ی روند کنونی حدود 13 درصد دیگر از سطح مراتع در بین سال های 2013 تا 2026 به زمین های کشاورزی تبدیل خواهند شد