به منظوربررسی اثرتراکم برعملکردکمی وکیفی وکیفیت علوفه پنج ژنوتیپ ماشک علوفه ای درشرایط دیم کردستان ،آزمایشی دربهارسال 1382 درایستگاه تحقیقات کشاورزی بهارستان(خرکه)کردستان انجام شد.این آزمایش دارای دوفاکتورتراکم باسه سطح(40،60 و80 بوته درمترمربع) وپنج ژنوتیب ماشک علوفه ای(Vicia panonica ,V. sativa cyprus , V. ervilia, V. sativa spain & V. sativa syria )بود. نتایج آزمایش بیانگراثرمعنی دارتراکم برعملکردعلوفه تروخشک بود.بیشترین عملکردعلوفه تروخشک ازتراکم 80 بوته درمترمربع به ترتیب 216/3225 و 899/1018 کیلوگرم درهکتاربدست آمد،ولی اختلاف معنی داری بین تراکمهای 40 و60 بوته درمترمربع مشاهده نشد.تاثیرتراکم بردرصدخاکستر،پروتئین خام ،الیاف خام ،چربی خام وعصاره عاری ازازت معنی دارنبود،اما بین عملکردپروتئین خام والیاف خام تراکمهای مختلف اختلاف معنی داری مشاهده شدوبالاترین عملکرددرهردوموردمتعلق به تراکم 80 بوته درمترمربع بود.دربین ژنوتیپهای مختلف عملکردعلوفه تروخشک ،درصدعصاره عاری ازازت وعملکردالیاف خام وپروتئین خام V. panonica به طورمعنی داری کمترازسایرین بود،ولی بین بقیه ژنوتیپها اختلاف معنی داری وجودنداشت.ازنظر درصدالیاف خام ودرصدچربی خام اختلاف معنی داری بین هیچکدام ازژنوتیپهامشاهده نشد.درصدخاکستروپروتئین خام V . panonica به صورت معنی داری بیش ازسایرژنوتیپها بود،ولی بین درصدپروتئین خام دیگرژنوتیپها اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.دربین تیمارهای مختلف بیشترین عملکردعلوفه خشک وپروتئین خام به ترتیب با294/1153 و 667/147 کیلوگرم درهکتارمتعلق بهV. ervilia درتراکم 80 بوته درمترمربع وکمترین آن متعلق به V. panonica درتراکم 40 بوته درمترمربع بود.
