هاشم شاهسونی

یکی از شیوه‌های برداشت مغناطیس‌سنجی، برداشت به‌شیوه تانسور کامل گرادیان مغناطیسی است. به‌منظور به‌دست آوردن تانسور کامل گرادیان مغناطیسی زمین حداقل به چهار حسگر نیاز است. تاکنون، به‌شیوه معمول، از چهار مغناطیس‌سنج اسکوئیدی به‌منظور بدست آوردن تانسور کامل گرادیان مغناطیسی استفاده شده است. اما این حسگرها هزینه زیادی داشته و دامنه عملکرد دمایی کمی دارند. اخیراً حسگرهایی با تکنولوژی سیستم‌های میکرو الکتریکی مکانیکی یا ممز توسعه داده شده‌اند که بسیار کوچک، کم وزن و کم مصرف می-باشند. در این تحقیق از این نوع حسگرها به‌جای حسگرهای اسکوییدی استفاده شده است. هر چند این حسگرها قدرت تفکیکی به اندازه مغناطیس سنج‌های اسکوییدی ندارند و نمی‌توان از آن‌ها بر روی بی‌هنجاری‌های کوچک که تغییراتی کمتر از 160 نانوتسلا بر روی میدان مغناطیسی زمین ایجاد کرده‌اند استفاده کرد، اما این حسگرها قادرند بزرگای میدان مغناطیسی را در سه جهت عمود بر هم اندازه‌گیری کنند و دارای حساسیت قابل قبولی می‌باشند. در این مطالعه چهار حسگر از این نوع با آرایشی متقاطع راه‌اندازی شده‌اند. سپس برداشت‌هایی بر روی یک ذخیره سنگ‌آهن در نزدیکی روستای جعفرخان شهرستان سقز در استان کردستان انجام شده است. به منظور اعتبار سنجی درایه-های ماتریس تانسور کامل گرادیان مغناطیسی با مشتقات سویی حاصل از یک حسگر با یکدیگر مقایسه شده‌اند. این مقایسه نشان می‌دهد روش تانسور کامل گرادیان برای درایه‌های Gxx، Gyx، Gzx، Gzy و Gzz نسبت به مشتق های سویی متناظرشان به ترتیب به اندازه صفر، 79/4، 80/10، 83/83، 46/8 افزایش نسبت سیگنال به نوفه داشته است. این موضوع نشان دهنده توانایی حسگرهای ممز در برداشت به شیوه تانسور کامل گرادیان مغناطیسی است.