آزادی مقوله ای است که مکتب ها ی فکری و نظریه پردازان اجتماعی از آن سخن گفته و در ادبیات ملل مختلف بازتاب یافته است. با اعلام قانون اساسی(1908م) به وسیله ی سلطان عثمانی در مناطق تابعه از جمله عراق و آغاز نهضت مشروطیت در ایران(1285ش)، این مقوله وارد عرصه ی ادب عربی و فارسی شد و در شعر این دوره در عراق و ایران انعکاس ویژه ای پیدا کرد. معروف رصافی(1292ه. ق- 1362 ه. ق) شاعر عراقی و فرخی یزدی(1306ه. ق-1357 ه. ق) شاعر ایرانی، از چهره ها ی مشهور این برهه ی زمانی هستند که شعر خود را وقف پردازش مسائل اجتماعی جامعه ی خویش کرده اند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی رویکرد ها ی مشترک معروف رصافی و فرخی یزدی را درباره ی آزادی سیاسی و اجتماعی مانند آزادی بیان، آزادی اندیشه، آزادی مطبوعات، آزادی کارگران و دهقانان مورد بررسی قرار می دهد. از مهم ترین نتایج این نوشتار آن است که هر دو شاعر شعر خود را وقف آزادی و رهایی مردم از جور استبداد نموده و در این زمینه مسایل اخلاقی را رعایت کرده اند، گرچه پافشاری فرخی یزدی برای آزادی بیش از معروف رصافی است.
