انتقاد همواره در پژوهش های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی به ویژه در پژوهش های ادبی جایگاه ویژه ای داشته است. در عصر جدید به موازات نهضت های سیاسی اجتماعی در کشورهای منطقه، شاعران در قبال حوادث کشورهای خود موضع انتقادی در پیش گرفتند و برای خروج از مشکلات موجود به ارشاد مردم و حاکمان پرداختند. مقایسه اندیشه های انتقادی یک شاعر با شاعر دیگر و تعامل سازنده آن ها برای رسیدن به وضع مطلوب یکی از مهم ترین راه های آشنایی با شباهت ها و تفاوت های شعر عربی و فارسی است. محمود سامی بارودی و ملک الشعرای بهار از شاعران نوگرای عصر جدید در مصر و ایران و هر دو مربوط به یک دوره هستند که پرداختن به مسایل اجتماعی از مهم ترین ویژگی های شعر آنان است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، تشابه و تفاوت اندیشه های بارودی و بهار را درباره انتقاد اجتماعی، مورد بررسی قرار می دهد. از نتایج مهم این پژوهش این که شکایت تند و صریح از نفاق و دورویی میان خواص و عوام از اندیشه های مشترک دو شاعر است، ولی در انتقاد از ظلم وستم حاکمان، زبان بهار گویاتر و گزنده تر از بارودی است و در موضوع بی تفاوتی مردم نسبت به اوضاع جامعه هردو شاعر از غفلت مردم نسبت به مسایل جاری کشور ابراز نگرانی شدید نموده و آنان را نکوهش کرده اند، با این تفاوت که بارودی به صراحت و بهار غالبا با کنایه در این زمینه سخن گفته اند. در موضوع اصالت گرایی، بارودی ریشه اصالت را در افتخارات ملی و قومی گذشته می داند، اما بهار اصالت را در علم و عدالت ورزی گذشتگان می بیند.
