چکیده اگرچه قرآن کریم تمام پیروان آیین اسلام را یک امت نامیده و ملاک برتری را علم و تقوا معرفی کرده است و با دعوت کردن مسلمانان به چنگ زدن به حبل المتین اسلام آنان را از هرگونه اختلاف قومی، نژادی ومذهبی برحذر داشته است، ولی باوجود این جوامع اسلامی در طول تاریخ گاهی این اصول را نادیده گرفته و دچار اختلاف شده اند. در چنین شرایطی مصلحان مسلمان تلاش نموده اند با جلوگیری از تعصبات جاهلانه و اختلافات نژادی، قومی و مذهبی مانع ایجاد شکاف در صف مسلمانان شوند. محمد اقبال لاهوری یکی از اندیشمندان و مصلحان بزرگ جهان اسلام است که در راستای وحدت اسلامی و جلوگیری از اختلاف و درگیری میان مسلمانان تلاش زیادی نموده است. محمد اقبال با تأسی به قرآن کریم تمام ملل مسلمان را یک امت می داند و مرزهای جغرافیایی و اختلافات قومی، نژادی و مذهبی را به رسمیت نمی شناسد و چنین مرزبندی ها و اختلافاتی را از نقشه های شوم استعمار می داند. وی همچنین وحدت را مایه ی تکامل افراد و قدرت و توانمندی جوامع اسلامی به حساب می آورد. در این مقاله تلاش شده است که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از دیوان فارسی اقبال لاهوری، وحدت اسلامی و ضرورت آن از دیدگاه ایشان مورد بررسی قرار گیرد. واژه های کلیدی: اقبال لاهوری، بیداری اسلامی، وحدت اسلامی.
