داستان عشق عفیف قیس بن ملوح و لیلی بنت مهدی در دوره اموی و در سرزمین حجاز، از داستان‌های عاشقانه معروفی است که نه تنها در ادبیات عربی، بلکه در ادبیات فارسی، ترکی، کردی و... نیز بازتاب گسترده‌ای یافته‌است. در این داستان، قیس بر اثر شور و هیجان عشق، راز علاقه خود به لیلی را بر زبان می‌آورد و این کار باعث خشم خانواده لیلی و مانع ازدواج آنان می‌شود. داستان مم آلان یکی از داستان‌های عاشقانه فولکلوریک کردی است که در آن، مم تنها پسر پادشاه یمن علی‌رغم میل پدر و مادرش عاشق زین، خواهر میر زین‌الدین، حاکم شهر جزیر می‌شود و فتنه‌گری‌های بکر شیطان صفت مانع وصال آنان می‌شود. احمد خانی شاعر قرن هفدهم ادبیات کردی، این داستان عاشقانه را در شاهکار ادبی خود تحت عنوان «مم و زین» به نظم درآورده و اگرچه در منظومه خود به داستان فولکلوریک «مم آلان» نظر داشته، اما به کلی آن را دگرگون ساخته و از نو آن را نوشته است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی چگونگی بازتاب حب عذری و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن در دو اثر مذکور پرداخته می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در هر دو داستان ویژگی‌های حب عذری چون: پاکی، وفاداری، دوری از هوا و هوس، متحمل شدن سختی‌های ناشی از عشق، آشفتگی عاشقان، مرگ در راه عشق و ... پدیدار شده است، با این تفاوت که پایان داستان مم و زین بر خلاف داستان مجنون لیلی، به یک عشق الهی و حقیقی ختم شده و عشق مجازی در آن به عنوان پلی برای رسیدن به عشق حقیقی معرفی شده است. بر این اساس، داستان مجنون لیلی صرفا یک داستان عاشقانه، اما مم و زین یک داستان عاشقانه و عارفانه است که نمود حب عذری در آن بیشتر و عمیق‌تر است
