1403/09/01
حسن سرباز

حسن سرباز

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 6593
دانشکده: دانشکده زبان و ادبیات
نشانی: سنندج- دانشگاه کردستان- دانشکده ادبیات و زبان های خارجی- گروه زبان و ادبیات عربی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
البحث البلاغی فی تفسیر "معارج التفکّر ودقائق التدبّر" للشیخ عبدالرحمن حسن حبنّکه المیدانی المجلد الخامس عشر نموذجا
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
الإعجاز البلاغی للقرآن الکریم، عبدالرحمن حسن حبنّکه المیدانی، التفسیر التدبّری، معارج التفکّر ودقائق التدبّر.
سال 1401
مجله مجله اللغه العربیه و آدابها
شناسه DOI
پژوهشگران حسن سرباز

چکیده

تفسیر "معارج التفکّر ودقائق التدبّر" للشیخ عبدالرحمن حسن حبنّکه المیدانی من التفاسیر المعاصره للقرآن الکریم. وهو قبل أن یقوم بتفسیر تدبّری للقرآن الکریم، کتب قواعد أساسیه للتدبّر فی هذا الکتاب العظیم تحت عنوان "قواعد التدبّر الأمثل لکتاب الله عزّ وجلّ" جمع فیه أربعین قاعده للتدبّر والتأمل فی کتاب الله واعتمد فی کثیر منها علی الإعجاز البیانی والجوانب البلاغیه فی القرآن الکریم. وقد کتب المیدانی تفسیره علی منهج هذا الکتاب وبحسب ترتیب النزول وبرؤیه تدبّریه لایکتفی فیها بشرح المفردات وبیان المعنی وإیضاحه، بل یغوص فی دلالات الألفاظ وسبر المعانی وبیان ارتباط الجمله القرآنیه بموضوع السوره، وارتباطها الموضوعی بما تفرّق فی القرآن الکریم، ویحقق حول اقتضاءات النص ولوازمه وروابطه الفکریه، کما یحقق حول الوجوه البلاغیه والغرض الفکری منها. ومن الموضوعات المهمّه التی تدبّر فیها الشیخ کثیرا هی جوانب إعجاز القرآن المختلفه مؤکّدا علی الإعجاز البیانی والجانب البلاغی. ففی آخر أکثر السور القرآنیه کتب ملحقا تحت عنوان "مستخرجات بلاغیه من سوره..."، تحدّث فیها عن نفائس بلاغیه کثیره، منها ما یتعلّق بعلم المعانی ومنها ما یتعلّق بعلمی البیان والبدیع. ویهدف هذا البحث إلی دراسه الإعجاز البیانی والجوانب البلاغیه للقرآن الکریم فی المجلد الخامس عشر من تفسیر "معارج التفکّر ودقائق التدبّر" للشیخ عبدالرحمن حسن حبنّکه المیدانی. والمنهج المتبع فی هذه الدراسه هو المنهج الوصفی التحلیلی. وتشیر نتائج البحث إلی أن الموضوعات البلاغیه التی درسها وناقشها الشیخ المیدانی فی المجلد الخامس عشر من تفسیره معظمها یرجع إلی علم المعانی وبعضها یرجع إلی علم البیان و البدیع وهو لم یکتف فی ذلک بما جاء فی التفاسیر الأخری، بل یستخدم بعض الأحیان مصطلحات جدیده فی هذا المجال.