1403/09/01
حسن سرباز

حسن سرباز

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 6593
دانشکده: دانشکده زبان و ادبیات
نشانی: سنندج- دانشگاه کردستان- دانشکده ادبیات و زبان های خارجی- گروه زبان و ادبیات عربی
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
شعر ابن مرج الکحل الأندلسی دراسه أسلوبیه بنیویه
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
ابن مرج الکحل الأندلسی، الأسلوبیه البنیویه، المستوی الصوتی، المستوی الترکیبی، المستوی البلاغی، المستوی الدلالی.
سال 1399
پژوهشگران سازگار اسماعیل عبدالله(دانشجو)، حسن سرباز(استاد راهنما)، سامی ناجی سوادی(استاد مشاور)

چکیده

التراث الأدبی العربی غنی ومتنوع وملیء بالأفکار والأشکال الجدیره بالاهتمام والدراسه بعد أن تداوله الأجداد والآباء بحرص بالغ حتی وصل إلینا فی شکل فنون شعریه ونثریه والشعر کان دیوان العرب وسجلّ مفاخرهم فسجلوا فیه تأریخیهم وحیاتهم وبطولاتهم وأمجادهم وأفراحهم وأحزانهم، وکان العصر الاندلسی ملیئاً بالحرکات العلمیه والثقافیه والأدبیه والفلسفیه وکان للأندلس أثر کبیر علی البلدان الأخری من الناحیه الثقافیه والفکریه، فیهدف هذا البحث مستفیدا من منهج الوصفی التحلیلی إلی دراسه شعر أحد شعراء هذا العصر، وهو ابن مرج الکحل الأندلسی وهو کان شاعراً عالماً وأدیباً عظیما وعبر شعره برزت شاعریته وقدرته الفنیه واللغویه والنحویه والبلاغیه فتطرّقنا فی شعره إلی الأسلوبیه البنیویه فی المستوی الصوتی والمستوی الترکیبی والمستوی البلاغی والمستوی الدلالی، ففی المستوی الصوتی درسنا فی شعره التکرار والجناس والطباق والتصریع ، وفی المستوی الترکیبی تطرقنا فی شعره إلی التعریف والتنکیر والتقدیم التأخیر والذکر والحذف، أما فی المستوی البلاغی قام البحث بدراسه أهم الموضوعات البلاغیه فی شعره مثل اسلوب الإنشاء والإخبار واسلوب القصر والفصل والوصل والتشبیه والاستعاره والمجاز، وفی المستوی الدلالی درسنا الاشتقاق والترادف، وبعد دراسه شعره فی هذه المستویات الأسلوبیه، وصل البحث إلی أنه کان أدیبا وشاعرا بارعا بحیث حینما نقرأ شعره نحس بشاعریته ونستمتع بها حیث لا نستطیع الاستغناء عنها، وتطرق ابن مرج الکحل إلی أغلب موضوعات الشعریه بارزه فی العصر الأندلسی، لعل أبرزها: المدح الذی یأتی فی المرتبه الأولی فی شعر الشاعر من قبیل مدح الخلفاء والوزاراء والأمراء والحکماء، ومدحه یتصف بالصدق والجمال، وکذلک تضمن شعره موضوعات أخری وبنسب متفاوته من قبیل الوصف والرثاء والغزل والشوق والحکمه والفخر والهجاء والمعارضه مع الشعراء وذم الجهل.... لقد استخدم الشاعر لغه سهله بسیطه القاریء یدرک معناها بمجرد قراءه شعره ومن القراءه الأولی للقصائد الشعریه التی ضمنها دیوانه، ولا نظن حاجه القاریء إلی المعجم رغم کثره استعمال الاستعاره والمجاز والتشبیهات البلاغیه فی شعره، ووجدنا أن ابن مرج الکحل نظم قصائده ومقطوعاته الشعریه علی البحور الشعریه المعروفه فی الشعر العربی، وقد استعمل البحر الطویل الذی یأتی فی المنزله الأولی فی شعره المدحی الذی یتناسب مع البحور الرسمیه الطویله، لیأتی بعد ذلک بحر الوافر والکامل والبسیط بکثره بنسبه متقاربه، واستفاد من بعض البحور بقله مثل: ( السریع، الرمل، الخفیف). أما البحور التی لم یوظفها الشاعر فی شعره فهی: (المدید، والهزج، والرجز، والمنسرج، والمضارع، والمقتضب، والمتدارک).