حبوبات به عنوان دومین منبع مهم غذایی بشر مطرح بوده که از ویژگی های غذایی قابل توجهی برخوردار می باشند. نخود زراعی یکی از مهمترین گیاهان خانواده حبوبات بوده و بیش از 64 درصد از سطح زیر کشت حبوبات در ایران فقط به کشت نخود اختصاص دارد. عملیات برداشت، توسط کمباین (ماشین برداشت نخود) با تلفات بالایی همراه است که بیشترین میزان تلفات، مربوط به دماغه در اثر نیروی اعمالی زیاد بین محصول و دماغه می باشد. در طی عملیات برداشت به علت ساییده شدن انگشتی ها با بوته، تعدادی از غلاف ها از بوته جدا شده و باقیمانده غلاف ها همراه با بوته قطع شده با دوران چرخ فلک موجب ریزش و تلفات محصول برداشت شده می گردد. لذا برای جلوگیری از این امر از یک صفحه روزنه دار متناسب با متوسط اندازه و ضریب کرویت غلاف های نخود در سامانه استفاده شد تا حین برداشت و سایش، جدایش غلاف نیز به راحتی صورت گیرد. در این تحقیق بازطراحی، مدل سازی و ارزیابی دماغه ماشین برداشت نخود به منظور کاهش وزن دماغه و تلفات محصول صورت گرفته است. برای ارزیابی ماشین متغیرهای مستقل شامل شیب صفحه روزنه دار در سه سطح 5، 11 و 18 درجه، رطوبت محصول در سه سطح 10، 12 و 14 درصد و سرعت پیشروی ماشین در سه سطح 84/2، 86/3 و 2/5 کیلومتر بر ساعت بود. میزان تأثیر عوامل مذکور بر متغیر وابسته در قالب آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد رطوبت محصول بر میزان برداشت و ریزش محصول در سطح یک درصد معنی دار است. به عبارت دیگر با افزایش آن میزان ریزش کاهش یافته و میزان محصول برداشت شده کاهش می یابد. برای بهینه سازی وزنی دماغه ماشین برداشت نخود با در نظر گرفتن نیروهای وارده بر دماغه با تعداد حداکثر 50 سیکل (بهینه سازی توپولوژی با کمترین خطا) انجام گرفت. به این منظور ابتدا دماغه در نرم افزار Solid-works طراحی سه بعدی شده و توسط نرم افزار Abaqus-Ansys فراخوانی شد. روند بهینه سازی بر حسب میزان انرژی وارد شده به حجم کل دماغه انجام گردید. نتایج نشان داد تمرکز سازه در سمت راست و بالای آن به دلیل وجود باری که از طرف چرخ فلک وارد می شود بیشتر است. بیشترین تغییرات تنش در محل جوش خوردن تیکه گاه دماغه نخود به شاسی به دست آمد. در نهایت حجمی که برای دماغه به دست آمد به اندازه حداقل 10 درصد (1/0) نسبت به حجم اولیه کاهش یافته و تاحدودی می تواند در ساخت اولیه دستگاه و میزان انرژی لازم برای برداشت تأثیر داشته باشد.
