هیمن نوربخش

تخم مرغ یکی از عناصر مهم رژیم غذایی انسان است و نقش ویژه ای نیز در صنایع غذایی ایفا می کند. افزایش مدت زمان انبارداری، سبب افول کیفیت و کاهش ارزش تغذیه ای تخم مرغ می گردد. لذا بررسی کیفیت تخم مرغ طی انبارداری، جهت حفظ سلامت مصرف کننده و موفقیت اقتصادی تولیدکنندگانی که از این ماده غذایی در محصول خود استفاده می کنند، بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی کیفیت تخم مرغ با استفاده از روش طیف سنجی عبوری، در بازه طول موجی 1100-200 نانومتر، می باشد. بدین منظور 300 عدد تخم مرغ به دو گروه تقسیم شدند تا در بازه های زمانی سه روزه و طی انبارداری 21 روزه، در قالب طرح کاملاً تصادفی، مورد بررسی قرار گیرند. گروه اول در اتاق با میانگین دمای 25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 40% و گروه دوم در یخچالی با دمای 5/0±5 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±75% نگهداری شدند. شش شاخص واحد هاو، ارتفاع کیسه هوا، شاخص زرده، مقدار محتوای S-ovalbumin، pH زرده و pH سفیده به عنوان شاخص های کیفیت تخم مرغ در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با به کارگیری دو روش متغیر نرمال استاندارد و تصحیح خط پایه به عنوان روش های پیش پردازش طیف و نیز استفاده از شبکه عصبی مصنوعی بر پایه الگوریتم پرسپترون سه لایه می توان تخم مرغ های تازه و تخم مرغ های کهنه را با صحت 56/86% از هم تفکیک نمود. مقدار ضریب همبستگی برای داده های مربوط به آزمون، با به کارگیری شش مولفه اصلی اول طیف پیش پردازش شده، برای واحد هاو، ارتفاع کیسه هوا، شاخص زرده، مقدار محتوای S-ovalbumin، pH زرده و pH سفیده به ترتیب 91/0، 87/0، 87/0، 83/0، 41/0 و 82/0 به دست آمد. به منظور تعیین طول موج های بهینه از طیف نسبی نمونه ها بهره گرفته شد. در نهایت سه طول موج 228 نانومتر، 280 نانومتر و 320 نانومتر با دارا بودن صحت کل 43/74%، 86/73% و 86/73%، جهت تشخیص تخم مرغ های تازه از تخم مرغ های کهنه، به عنوان طول موج های بهینه انتخاب شدند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که طیف سنجی عبوری، روشی کارآمد جهت تشخیص کیفیت تخم مرغ می باشد