استقرار فلات ایران بر روی پهنه پر حادثه کره زمین، از جمله کمربند زلزله خیز آلپ – هیمالیا شرایطی را به وجود آورده که وقوع انواع بحران های طبیعی و انسانی اجتناب ناپذیر است. لذا با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺭﻓﻮﻟﻮﮊﻳﻚ شهرستان نهاوند ﻭ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﺯﻟﺰﻟﻪ خیز (گسل اصلی زاگرس) ایران ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻲ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﺍﻳﻦ شهرستان ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺷﺪﻩ، ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺗﻼشﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬـﺖ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻪ ﺭﻭﺵﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻩکارهایی ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﻱ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻭ ﺑﻪ ﺣـﺪﺍﻗﻞ ﺭﺳـﺎﻧﺪﻥ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺁﻣﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﺭﺧﺪﺍﺩﻱ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮد. اولین نکته اساسی در مدیریت بحران و در مرحله مقابله که مستلزم مطالعه دقیق است، انتخاب بهینه مراکز امداد و نجات جهت دسترسی و پوشش حداکثری مناطق آسیب دیده در کمترین زمان به دلیل اهمیت نجات جان افرادی که در معرض خطر قرار گرفته اند در مرحله پیشگیری مسئله مهمی تلقی می گردد. لذا پژوهش پیش رو بر آن است مکان یابی استقرار مراکز امداد و نجات را در زلزله احتمالی نهاوند پیش بینی کند که در صورت وقوع حادثه استقرار این مراکز در کمترین زمان میسر گردد. بدین منظور مکان یابی و پهنه بندی این مراکز با توجه به دو خوشه طبیعی و انسانی در غالب 12 معیار همچون راه ارتباطی، تمرکز جمعیتی، تراکم روستایی، فاصله از گسل و غیره با بهره جستن از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، عملگر Fuzzy و امکانات تحلیل سلسله مراتبی AHP به صورت تلفیقی و استفاده از نرم افزار Idrisi انجام شده است. نتیجه اینکه پس از تبدیل نقشه های برداری به رستر، لایه ها وزن دهی و بر اساس سازگاری و ناسازگاری آستانه فازی لایه ها مشخص شد. نقشه فازی هر لایه توسط نرم افزارIdrisi استخراج شد سپس اوزان نرمال شدهAHP هر لایه در نقشه خودش ضرب شده که بعد از همپوشانی لایه های فازی در محیط Arc GIS توسط عملگر Fuzzy sum مکان های مستعد استقرار مراکز امداد و نجات پهنه بندی گردید در نهایت ارتباط لایه ها با خروجی عملگر SUM توسط ماتریس همبستگی مورد آزمون قرار گرفت. نزدیکی به مراکز پرجمعیت و راه ارتباطی اهمیت بیشتری برای مکان یابی این مراکز دارند. نتیجه اینکه این تحقیق نشان داد که مکان های مناسب برای این مراکز در سرتاسر دشت پراکند است که این ویژگی پتانسیل خوبی برای مدیریت بحران در این شهرستان محسوب می شود.
