حامد جنیدی جعفری

گونه دارویی Daphne mucronata در استان کردستان از پراکنش خوبی برخوردار است. تاکنون هیچ گونه مطالعه ای بر روی متابولیت های ثانویه این گونه انجام نشده است. بنابراین تصمیم به بررسی فیتوشیمی گیاه مورد نظر از لحاظ نوع ترکیبات شیمیایی و مقایسه کمیت و کیفیت ترکیبات تحت تاثیر عامل ارتفاع از سطح دریا گرفته شد. به منظور نمونه برداری از این گیاه در هنگام گل دهی در اوایل تیر ماه 1394 در رویشگاه دزلی واقع در استان کردستان و با توجه به حضور و فراوانی گیاه 4 طبقه ارتفاعی با فاصله 200 متر از هم (1700،1900، 2100، 2300) انتخاب شد. نمونه ها در سه تکرار و به روش نمونه برداری تصادفی طبقه بندی از هر طبقه ارتفاعی جمع آوری شد و پس از خشک شدن عصاره متانولی آنها به روش ماسراسیون استخراج گردید. سپس به منظور شناسایی و تعیین مقدار ترکیب های تشکیل دهنده عصاره از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) استفاده شد. سنجش فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی گیاه با استفاده از روش روبش رادیکال پایدار DPPH، و با تعیین IC50 صورت گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یکطرفه و به کمک نرم افزار SPSS صورت پذیرفت. جهت مقایسه میانگین درصد ترکیبات، روش آزمون چند دامنه ای دانکن مورد بررسی قرار گرفت و به منظور دست یابی به ارتباط میان عامل ارتفاع و میزان ترکیبات از رگرسیون خطی استفاده شد. در مجموع 12 ترکیب در عصاره این گیاه شناسایی شد که از میان این ترکیب ها در طبقات ارتفاعی اول تا چهارم هسپردین(4/35%، 2/27%، 30%، 4/33%)، کاتچین(1/35%، 1/35%، 5/30%، 3/27%) و کلروژنیک اسید( 17%، 1/11%، 16%، 1/15%) با بالاترین درصد در ترکیب عصاره به عنوان ترکیبات عمده شناسایی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین درصد ترکیبات گیاه دافنه در 4 طبقه ارتفاعی 1700، 1900،2100 و2300 متر اختلاف معنی داری وجود ندارد. تنها در درصد ترکیب کوئرستین در سطح احتمال 1درصد و درصد ترکیب هسپرتین در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنی داری بین طبقات ارتفاعی وجود داشت. نتایج مقایسه میانگین درصد ترکیبات با استفاده از آزمون دانکن نیز اختلاف معنی داری را در میزان این دو ترکیب بین طبقات ارتفاعی نشان داد به طوری که میزان درصد کوئرستین در طبقات ارتفاعی 1700 و 1900 دارای اختلاف معنی داری با درصد آن در طبقات ارتفاعی 2100 و 2300