حامد جنیدی جعفری

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تغییر کاربری مرتع به جنگل کاری بر میزان ترسیب کربن خاک در منطقه جنگل کاری شده حسن آباد در شهرستان سنندج صورت گرفت. توده های مورد مطالعه شامل سرونقره ای، کاج تهران، زبان گنجشک، اقاقیاو سروخمره ای بود و مرتع مجاور که در آن تغییر کاربری ایجاد نشده بود به عنوان شاهد انتخاب شد. نمونه برداری از پوشش گیاهی مرتع با روش تصادفی سیستماتیک در قالب 20 پلات یک مترمربعی در طول دو ترانسکت 100 متری انجام شد. به منظور تعیین وزن بیوماس سرپای درخت، بسته به تراکم جنگل و همگنی توده از پلات های 20×10 متر مربعی استفاده شد. برای این کار پلات به صورت تصادفی در توده جنگل کاری مستقر شد و در داخل پلات تعداد پایه های درخت شمارش شد و اقدام به اندازه گیری ارتفاع و قطر برابر سینه برای تعیین حجم درخت شد. در ادامه با ضرب حجم درخت در وزن مخصوص ظاهری، وزن زیتوده در واحد سطح تعیین شد. برای نمونه برداری لاشبرگ در توده ها از 5 پلات 25/0× 25/0 مترمربعی در طول یک ترانسکت 25 متری استفاده شد. به منظور مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، اقدام به حفر چهار پروفیل در هر توده جنگل کاری و تیمار شاهد و مجموعا 24 پروفیل شد. نمونه برداری در هر پروفیل بر اساس عمق خاک از عمق 30-0 سانتیمتری انجام شد. در بخش گیاه، کربن آلی و ازت و در بخش خاک، درصد رس، سیلت، ماسه، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهک، هدایت الکتریکی، اسیدیته و درصد سنگ وسنگریزه اندازه گیری شد. جهت مقایسه اثر اجرای عملیات اصلاحی جنگل کاری برترسیب کربن از آزمون t استیودنت مستقل و به منظور مقایسه اثر گونه های مختلف جنگل کاری شده بر میزان ترسیب کربن و ازت خاک از آزمون تجزیه واریانس یکطرفه استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که تغییر کاربری مرتع به جنگل کاری با گونه اقاقیا بیشترین و گونه سرو نقره ای کمترین میزان ترسیب کربن و ازت را داشته است. گونه اقاقیا باعث افزایش کمی کربن و ازت ترسیب شده در خاک به میزان 71 و 75 درصد و گونه سرو نقره ای باعث کاهش مقدار کربن و ازت ترسیب شده در خاک به میزان 50 و 5/20 درصد شد. در بخش پوشش گیاهی تغییر کاربری موجب افزایش مقدار کربن و ازت ترسیب شده در همه توده ها شد. از نظر مقدار کربن و ازت ترسیب شده در کل اکوسیستم، توده های اقاقیا، سروخمره ای و کاج تهران به ترتیب به میزان 4/116، 8/3