حامد جنیدی جعفری

تنفس میکروبی یکی از مهم ترین فاکتورهای کیفی خاک است که به تغییر کاربری اراضی حساسیت بالایی دارد. انجام فعالیت های کشاورزی، به ویژه شخم بی­رویه، شرایط خاک را تغییر داده و موجب افزایش فعالیت های میکروبی و تجزیه بیشتر بقایای گیاهی می گردد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر نوع کشت در تغییر کاربری مراتع طبیعی به اراضی زراعی و باغی بر تنفس میکروبی و برخی دیگر از فاکتورهای خاکی انجام شد. برای این منظور سه کاربری شامل مرتع، باغ، اراضی زراعی نخود و گندم به عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شدند. برداشت نمونه های خاک به تعداد 42 عدد به شکل تصادفی-سیستماتیک از عمق 25-0 سانتی متری صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس یک طرفه (ANOVA) نشان داد که بیشترین میزان تنفس میکروبی خاک در کاربری باغ با میانگین 63/0 میلی گرم دی اکسید کربن در روز مشاهده شد و کمترین آن در اراضی گندم، مرتع و نخود به ترتیب با میانگین 40/0، 30/0 و 30/0 میلی گرم دی اکسید کربن در روز مشاهده گردید. همچنین نتایج نشان داد که ماده آلی کل خاک در کاربری مرتع با میانگین 93/1 درصد بیشترین مقدار را داشت و در کاربری های باغ، نخودزار و گندم زار به ترتیب 45/1، 95/0 و 97/0 درصد بود. بیشترین مقدار نیتروژن کل نیز در کاربری مرتع با میانگین 16/0 درصد مشاهده گردید. ولی در سایر کاربری ها مقدار آن به صورت معنی داری کمتر بود. pH خاک نیز در کاربری باغ با میانگین 07/8 دارای بیشترین مقدار و در کاربری مرتع با میانگین 40/7 دارای کمترین مقدار بود. این تحقیق نشان داد که در تبدیل مرتع به کشاورزی و باغ می تواند صدمه کمتری به کیفیت خاک وارد کند.