گمرک نهادی ضروری برای کشور جهت تامین درآمد، تسهیل تجارت و صیانت از جامعه محسوب میشود. و به عنوان مرزبان اقتصادی کشور، نقش مهمی در وصول درآمدهای دولت و همچنین اجرای سیاستها و خط مشیهای اقتصادی – بازرگانی کشور دارد. گمرک به عنوان مرزبان تجارت خارجی کشور در اجرای سیاستهای تجاری و اقتصادی از اهمیت فوقالعاده برخوردار است و عملکرد مناسب آن در این زمینه بر کل فعالیتهای اقتصادی تاثیرگذار است. در این مقاله با بیان اهمیت و ضرورت گمرک در نظام اقتصادی و تجاری کشور سعی در معرفی نقش و وظایف خطیر و متنوع گمرک دارد. همچنین با بررسی روند رشد عملیات تجاری در رویههای واردات صادرات و ترانزیت و درآمدهای گمرکی طی برنامههای چهارم و پنجم توسعه کشور به عنوان یکی از محورهای طرح تحول اقتصادی دولت پرداخته است. با نگاهی اجمالی به آمار تجارت خارجی طی برنامه چهارم و پنجم توسعه ارزش تجارت و ترانزیت از رشد بالایی برخوردار بوده است.