برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات شاخه ای از رشته مهندسی صنایع است که با کنترل تجهیزات و ماشین آلات تولیدی از نظر برنامه زمان بندی تعمیراتی و تعویض قطعات و با استفاده از تجزیه و تحلیل های آماری هزینه های تعمیراتی را کاهش می دهد و در سطح بهینه نگه می دارد. هزینه های نگهداری و تعمیرات در مجموع، بخش عمده ای از هزینه های تولید را در برمی گیرد. به کارگیری یک سیستم نگهداری و تعمیرات خاص، می تواند نقش بسیار زیادی را در کاهش قیمت تمام شده محصولات نهایی ایفا نماید. در این تحقیق با تاکید بر شرایط واقعی، یک مدل بهینه سازی جدید به منظور زمان بندی بهینه نگهداری و تعویض پیشگیرانه در یک سیستم چند مولفه ای تعمیرپذیر و قابل نگهداری با ساختار سری توسعه داده شده است. بدین منظور فعالیت های نگهداری به سه نوع اصلی: سرویس مکانیکی، تعمیر و تعویض تقسیم بندی شده است و یا تصمیم به عدم انجام هیچ یک از فعالیت ها گرفته می شود. در واقع مسئله پیش رو، یافتن بهترین توالی فعالیت های نگهداری و تعویض پیشگرانه برای هر مولفه در هر دوره از افق برنامه ریزی با هدف کمینه سازی هزینه های عملیاتی است. سعی شده است در ابتدا با اشاره مختصری به انواع مدل های مسئله، چندی از کارهای انجام شده در این زمینه معرفی شود و در نهایت با معرفی توقفات غیرخرابی، مدل جدیدی از این مسئله پیشنهاد گردد و کارایی مدل ارائه شده مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. در بخشی از این تحقیق به روش های دقیق و فراابتکاری ژنتیک برای حل مسئله زمان بندی نگهداری و تعویض پیشگیرانه پرداخته شده است. به منظور ارزیابی الگوریتم فراابتکاری، تعدادی مسئله با اندازه های مختلف حل شده است. نتایج حل الگوریتم های فراابتکاری با نتایج بدست آمده از حل مدل توسط نرم افزار GAMS مقایسه شده اند. نتایج حاکی از قابل قبول بودن راه حل های الگوریتم فراابتکاری در زمان محاسباتی معقول است. در انتها مباحث مطرح شده جمع بندی و نتیجه گیری شده است.
