برنامه ریزی احتیاجات مواد و کنترل موجودی یک سیستم یکپارچه و نظام نگر است که با برنامه ریزی تولید در سیستم های پیچیده تولیدی چند مرحله ای، هزینه های تولید و نگهداری را کاهش می دهد و در سطح بهینه نگه می دارد. بکارگیری سیستم برنامه ریزی احتیاجات مواد، می تواند نقش بسیار زیادی را در کاهش هزینه های تولیدی و در نهایت کاهش قیمت تمام شده محصولات نهایی ایفا نماید. در دنیای واقعی حالات مختلفی از عدم قطعیت بر فرآیندهای تولیدی اثر می گذارد، که این ما را به سمت توسعه برنامه ریزی تامین اقلام غیرقطعی ترغیب می کند. وجود عدم قطعیت نسبت به اطلاعات ورودی مورد نیاز، در اغلب موارد امری گریز ناپذیر است چرا که عمدتاً در شرایط واقعی، با انواع وقایع پیش بینی نشده مواجه می شویم که باعث به وجود آمدن چنین شرایطی می شود. از جمله مواردی که می توان به آنها اشاره کرد عبارتند از عدم اطمینان نسبت به پیش بینی های انجام شده نسبت به نیاز بازار و نیز توان تولیدی تأمین کنندگان، عدم قطعیت در سفارش مشتریان، عدم قطعیت در مورد زمان تحویل محصول نهایی به مشتریان به خاطر خرابی های احتمالی ماشین آلات و غیره. بنابراین این تحقیق به بررسی سیستمهای برنامه ریزی تامین اقلام چند مرحله ای چند دوره ای پرداخته می شود که در آن مدت زمان تدارک اقلام و تقاضای محصول نهایی غیر قطعی در نظر گرفته شده است. عدم قطعیت در این تحقیق به صورت احتمالی بوده و فرض شده است که مدت زمان تدارک هر مرحله از تولید احتمالی و هم توزیع هستند، همچنین تقاضا برای محصول نهایی به صورت دوره ای و احتمالی است. بر اساس مفروضات بیان شده ابتدا یک مدل ریاضی برای مسئله پیشنهاد شده است و با توجه به NP-Hard بودن مسئله مورد بررسی، ابتدا مدل مسئله را توسط نرم افزار GAMS برای ابعاد کوچک حل نموده سپس الگوریتم فراابتکاری ازدحام ذرات (PSO) برای مسائل با ابعاد بزرگ پیشنهاد شده است. برای بررسی کارایی الگوریتم فراابتکاری ازدحام ذرات، نتایج حل الگوریتم فراابتکاری با نتایج به دست آمده از حل مدل توسط نرم افزار GAMS مقایسه شده اند. نتایج حاکی از قابل قبول بودن راه حل های الگوریتم فراابتکاری در زمان محاسباتی معقول است.
