پژوهش حاضر در پی تحلیل زمینه ای مکانیزم های شکست کارکردهای تعاونی های مرزنشین استان کردستان است.جهت این تحقق امر با استفاده از اشباع نظری حاصل از داده های مصاحبه ی نیمه ساخت یافته با 41 نفر از اعضاء، هیئت مدیره و مدیرعامل تعاونی-های مرزنشین چهار شهرستان مرزی استان کردستان جهت این امر برآمدیم. نتایج نشان از وجود شرایط توسعه نیافتگی مرزی ناشی از ضعف زیرساخت های ارتباطی و اقتصادی دارد. شرایط علّی و مداخله ای شکست تعاونی ها در اقتصاد غیررسمی مرز، نشان داد که سیطره سیاست های متناقض نهادهای دولتی و نبود مشارکت و عدم آگاهی اعضاء از تعاونی ها شرایط این شکست را فراهم آورده است. این وضعیت عدم کارایی و ضعف تعاونی ها را نشان می دهد که در پیامدها و آسیب های اجتماعی اقتصادی پیشرو قابل بحث است. شکست کارکردی تعاونی ها، سبب پیامدهایی از جمله شکست طرح کارت مرزنشینی و کارت سوخت، بی توجهی به اشتغال مرزنشینان، کولبری و آسیب های آن، کاهش ماندگاری روستانشینان در مناطق مرزی، اضمحلال اقتصاد محلی و مشکلات شدید اقتصادی و همچنین کاهش اعتماد اجتماعی در دو بعد نهادی و مردمی شده است. بنابراین می توان جهت ماندگاری و ارتقای جایگاه و نقش تعاونی ها به اتخاذ راهکارهای حمایتی و نظارتی دولتی، تقویت مشارکت عمومی جامعه روستایی و تقویت بنیه مالی تعاونی پرداخت.
