هدف پژوهش حاضر این است که به میانجی آسیب شناسی برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق مرزنشین استان کردستان به بررسی پتانسیل ها و ظرفیت های موجود و بالقوه به عنوان برنامه های توسعه ای و تولیدی جایگزین هایی پدیده کولبری بپردازد. بر همین اساس، به لحاظ نظری این پژوهش متکی به تئوری های حوزه توسعه اقتصادی و اجتماعی، توسعه پایدار، توسعه مشارکتی و محلی و پیوندهای آن با اقتصاد مرزنشینی است. از منظر روش شناختی نیز دارای یک روش شناسی ترکیبی است که انواع مختلفی از روش های تحقیق اعم از تحلیل محتوای کیفی، نظریه زمینه ای، تحلیل سوات و... را دربر می گیرد. به همین جهت، ابتدا به تحلیل محتوای کیفی برنامه ها و اسناد توسعه ای پرداخته می شود؛ سپس با تحلیل تماتیک داده های کیفی اسختراج شده از مصاحبه های میدانی به بررسی تجربه زیسته، درک و تفسیر جامعه مورد مطالعه نسبت به برنامه های موجود مدیریت کولبری و ساماندهی معیشت مرزنشیان پرداخته می شود تا بتوان به یک مدل پارادایمیک از وضعیت موجود پدیده کولبری دست یافت. در مرحله بعدی، با تحلیل سوات ظرفیت های توسعه ای در مناطق مرزنشین به عنوان جایگزین هایی پدیده کولبری و در راستای ایجاد توسعه پایدار و اشتغال مولد مرزنشینان بویژه کولبران، سعی می شود ارزیابی ای دقیق از این ظرفیت ها به عمل آورده شود و سر آخر نشان داده می شود که این ظرفیت های توسعه ای جایگزین چه تاثیراتی در توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار، اشتتغال زایی، مدیریت پدیده کولبری و همچنین حفظ امنیت در یک دیدگاهی گسترده تر خواهد داشت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که برنامه های توسعه ای موجود بویژه در پیوند با مسئله مرزنشینان و کولبری بیشتر دربرگیرنده اقتضائات امنیتی توسعه و مرز بوده اند و تمایلات اقتصادی-اجتماعی برنامه ها در سطح عملکردی به حاشیه رانده شده اند. علاوه بر این، تجربیات زیسته مرزنشیان نیز نشان می دهد که تداوم کولبری سوای پیامدهای مختلف اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی آن، منجر به بازتولید توسعه نیافتگی مناطق مرزنشین استان کردستان گردیده است و برنامه های تحت عنوان سامان دهی معیشت مرزنشینان نتوانسته است تغییری در رویه های معیشتی، توسعه و اشتغال زایی این مناطق ایجاد نماید
