هدیه بدخشان

آگاهی از روابط بین صفات زراعی این امکان را فراهم می کند تا بهنژادگران با تشخیص آسان صفات ، فشار گزینشی در مراحل مختلف برنامه اصلاحی اعمال نمایند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات برعملکرد دانه و نیز شناسائی اجزاء عملکرد در نخود زراعی آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده 6×6 در 2 تکرار با استفاده از 35 ژنوتیپ مختلف نخود دریافت شده از برنامه های اصلاحی مرکزبین المللی ایکاردا ( که در اختیار مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان قرار گرفته) به همراه یک رقم داخلی به نام «جَم » ، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سارال ( واقع در 65کیلومتری جاده سنندج به سقز) انجام گرفت ،که در این راستا صفات مورفولوژیکی ، فیزیولوژیکی و همچنین فنولوژیکی اجزاء عملکرد ارزیابی شد. در بین ارقام مورد مطالعه از لحاظ تعدادی از صفات، تنوع ژنتیکی معنی داری به دست آمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد ، که ژنوتیپ شماره 36 با میانگین 2/88 دارای بالاترین میزان صفت عملکرد و ژنوتیپ های شماره 16 ، 19 و 25 دارای کمترین میانگین صفت مذکور( به ترتیب با میانگین 1/30 ، 1/35 و 5/30 ) می باشند. در بررسی همبستگی صفات مورد مطالعه ( 41 صفت) مشخص شدکه فقط دو صفت «شاخه های ثانویه»( منشاء گرفته از ساقه اصلی و شاخه های اولیه ) و «میزان درصد چربی دانه» هیچ گونه همبستگی با سایر صفات نشان ندادند، این در حالی است بقیه صفات همبستگی های مثبت و منفی معنی دار( در سطوح 1% و 5% ) با یکدیگر داشتند. نتایج حاصل از همبستگی نشان داد که صفت« عملکرد دانه» همبستگی مثبت و معنی داری با صفات ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، تعداد غلاف های تک بذری ، تعداد غلاف در بوته ، تعداد غلاف در10 بوته ، تعداد دانه در غلاف ، تعداد دانه در100 غلاف ، درصد باروری ، عملکرد تک بوته ، شاخص برداشت ، درصد پروتئین و بیوماس یا عملکرد بیولوژیک دارد. در حالی که این صفت همبستگی منفی و معنی داری با تعداد روز تا گلدهی نشان داد. نتایج حاصل در تجزیه رگرسیون به روش گام به گام که در آن عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده و12 صفت مستقل که بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشتند ، وارد معادل