بازتولید وسیع قالیهایی به نام مشاهیر با تصاویری ازکاشفان، پیامبران و شاهان در دوره قاجار به عنوان بخش مهمی از تاریخ هنر ایران حائز اهمیت است. درهر بازتولیدی از این قالیها، نسبت به نمونه اولیه، تغییراتی در پیکرههای ردیف نخست رخ داده است. بر اساس قالیچه محفوظ در کاخ نیاوران به عنوان نمونه مورد مطالعه تغییرات، علاوه بر اضافهشدن پادشاهان ایرانی در اطراف زمینه اصلی، شامل اضافهشدن تصویر حضرت عیسی(ع) و حذف تصویر حضرت محمد(ص) در ردیف نخست است. لذا این پژوهش بهدنبال پاسخ به چرایی این امر و چرایی جانشینی تصویر حضرت عیسی(ع) بهجای پیامبردر قالیچه مشاهیر مذکور است. بنابراین با توجه به هدف پژوهش که تبیین این جانشینی است به روش توصیفی تحلیلی و با تأکید بر آراء جانت ولف اطلاعات پژوهش تحلیل میشود. در جمعآوری اطلاعات به روش میدانی و اسنادی، یافتههای پژوهش نشان داد که قالی مشاهیرکاخ نیاوران، در درون گفتمانهای باستانگرایی، هویت ایرانی و جریانهای روشنفکرانه عصر قاجار، علیرغم وجود و امتداد پیکرههای اسلامی، با حذف تصویر پیامبر و جانشینی تصویر مسیح، به شکل ضمنی اندیشه برتری مسیحیت را تقویت کرده است. این خود میتواند بیانگر آن باشد که نفوذ نهادهای متولی تولید هنر در هر عصری فرم بصری را بر محور ایدئولوژی مورد نظر دستخوش تغییر و مداخله میکند و بر لایههای پنهان معنایی و عمیقتر تأکید میکند.