امیرعلی صادقی

مطالعه حاضر در قالب سه آزمایش انجام شد. در آزمایش اول، پودر خشک گیاه کامل خرفه (بذر، برگ، ساقه و ریشه) با استفاده از آب، متانول و اتانول عصاره گیری و سپس ترکیب شیمیایی و ظرفیت ضداکسیدانی این عصاره ها در شرایط برون تنی ارزیابی گردید. عصاره متانولی خرفه در مقایسه با دو عصاره دیگر فعالیت تنظیف کنندگی بالاتری علیه رادیکال های DPPH و ABTS+ بروز داد و مقدار FRAP آن نیز بالاتر بود (05/0> P)، در حالی که عصاره اتانولی خرفه بهترین اثر را در جلوگیری از پراکسیداسیون لیپید بروز داد (05/0> P). همبستگی های قابل توجهی بین فعالیت ضداکسیدانی عصاره ها و مقادیر کل ترکیبات فنولی، فلاوونوئیدی، آلکالوئیدی، کاروتنوئیدی، ساپونینی و ویتامین E آنها وجود داشت (05/0> P). در آزمایش دوم، اثرات اضافه کردن پودر خشک گیاه (1500 و 3000 میلی گرم/ کیلوگرم) و عصاره های آبی و متانولی (150 و 300 میلی گرم/کیلوگرم) خرفه در جیره بر عملکرد، وضعیت ضداکسیدانی و سطوح پلاسمایی لیپیدها در جوجه های گوشتی ارزیابی شد. یک جیره شاهد بدون مکمل خرفه نیز تهیه گردید. جوجه های دریافت کننده جیره حاوی 3000 میلی گرم/کیلوگرم پودر گیاه خرفه در مقایسه با سایر جوجه ها افزایش وزن بدن بالاتر و ضریب تبدیل خوراک کمتری داشتند (05/0> P). همچنین، جوجه های دریافت کننده جیره های حاوی خرفه در مقایسه با شاهد وضعیت ضداکسیدانی بهتر، تجمع چربی محوطه شکمی کمتر و سطوح پلاسمایی تری گلیسرید و کلسترول کمتری داشتند (05/0> P). در آزمایش سوم، اثر استفاده از مکمل خرفه در جیره بر جلوگیری از آسیت القا شده با هورمون تری یدوتیرونین (T3) در جوجه های گوشتی ارزیابی شد. تیمارها عبارت بودند از جیره شاهد، جیره شاهد به علاوه 5/1 میلی گرم بر کیلوگرم T3 (شاهد مثبت) و جیره های شاهد مثبت به علاوه سطوح مکمل خرفه همانند آنچه در آزمایش دوم نشان داده شد. مکمل کردن خرفه در جیره نتوانست مانع از اثر منفی T3 بر عملکرد جوجه های گوشتی شود (05/0< P)، اما تلفات ناشی از آسیت و نسبت وزنی بطن راست به کل بطن ها با استفاده از مکمل خرفه کاهش یافت (05/0> P). به علاوه، مکمل کردن خرفه در جیره تا حدودی اثرات منفی T3 بر وضعیت ضداکسیدانی، تعداد گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و نسبت هتروفیل به لنفوسیت را کم کرد (05/0> P). در آزمایش دوم و سوم، اثر جیره های حاوی پودر خرفه (به ویژه سطح بالا