امیرعلی صادقی

این پژوهش با هدف بررسی اثرات گنجاندن دانه، کنجاله و روغن کاملینا ساتیوا و بیکربنات سدیم بر وضعیت آسیت در جوجه‌های گوشتی پرورش یافته در مناطق مرتفع در دو آزمایش انجام شد. در آزمایش اول، افزودن روغن (سطوح 2 و 4 درصد)، کنجاله و دانه کاملینا (سطوح 5 و 10 درصد) به جیره غذایی موجب کاهش مصرف خوراک و اضافه وزن بدن جوجه-ها در تمام گروه‌ها به جز گروه حاوی 2% روغن کاملینا در مقایسه با گروه شاهد شد (05/0 > P) اگر چه، ضریب تبدیل خوراک بین گروه‌های آزمایشی تفاوتی نداشت (05/0 < P). کمترین وزن‌ نسبی چربی محوطه بطنی و طحال در گروه‌های مکمل شده با کاملینا و بیشترین وزن نسبی کبد و ران به ترتیب در جوجه‌های گروه روغن و دانه کاملینا در مقایسه با گروه شاهد بود (05/0 > P). جوجه‌های دریافت‌ کننده جیره‌های حاوی کاملینا دارای مقادیر کمتر تری‌گلیسرید در سن 42 روزگی، کلسترول کل در سنین 28 و 42 روزگی، LDL- کلسترول و VLDL سرم خون در سن 42 روزگی بودند (05/0 > P). فعالیت آنزیم پلاسمایی آسپارتات آمینوترانسفراز با تغذیه دانه کاملینا کمترین بود (001/0 > P). غلظت مالون‌دی‌آلدهید سرم خون و کبد با تغذیه کاملینا به طور معنی‌داری کاهش یافت اما، میزان نیتریک اکسید سرم خون و فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز کبدی افزایش یافت (05/0 > P). در جوجه‌های تغذیه شده با کاملینا در سن 42 روزگی، شمار گلبول‌های قرمز خون و هتروفیل و نیز نسبت هتروفیل به لنفوسیت در مقایسه با گروه شاهد کاهش و مقادیر لنفوسیت افزایش یافت (05/0 > P). همچنین، افزودن منابع کاملینا وزن‌های نسبی قلب و بطن راست و نسبت وزنی بطن راست به کل بطن و میزان تلفات ناشی از آسیت را به طور معنی‌داری کاهش داد (05/0 > P). در آزمایش دوم تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد بر پایه ذرت و کنجاله سویا بدون جایگزینی نمک طعام با بیکربنات سدیم، جیره‌های حاوی 5 و 10 درصد کنجاله کاملینا همراه با سطوح جایگزینی 25، 50 و 75 درصد نمک با بیکربنات سدیم بودند. تغذیه جیره‌های آزمایشی موجب کاهش عملکرد تولیدی جوجه‌ها شد (05/0 > P) به ‌طوری ‌که، مصرف خوراک و افزایش وزن بدن در گروه‌های حاوی 10% کنجاله کاملینا با سطوح جایگزینی 50 یا 75 درصد بیکربنات سدیم در مقایسه با گروه شاهد کمتر و ضریب تبدیل غذایی بالاتر بود. تیمارهای آزمایشی بدون تأثیر بر درصد لاشه و وزن‌ نسبی سینه، ران و کبد (05/0 < P)، وزن‌ نسبی چربی محوطه بطنی، قلب، طحال و بورس فابریسیوس را کاهش دادند (05/0 > P). در سن 42 روزگی، فعالیت آنزیم‌های لاکتات دهیدروژناز و آسپارتات آمینـوترانسفـراز پلاسما با تغذیه تمام جیـره‌های حاوی کنجاله کاملینـا و فعالیت آنزیـم آلانین آمینوترانسفـراز‌ با دریافت جیـره‌ حاوی 10% کنجاله کاملینـا و جایگزینـی 50% نمک جیره با بیکربنات سدیم در مقایسه با گروه شاهد کاهش یافت (01/0 > P). جیره‌های مکمل شده با کنجاله کاملینا و بیکربنات سدیم سطوح مالون‌دی‌آلدهید سرم خون و کبد را کاهش و میزان اکسید نیتریک سرم خون را افزایش دادند (05/0 > P)، و بدون تأثیر بر غلظت هموگلوبین و لنفوسیت موجب کاهش شمار گلبول‌های قرمز خون، هماتوکریت، هتروفیل و نسبت هتروفیل به لنفوسیت در سن 42 روزگی شدند (05/0 > P). نسبت وزنی بطن راست به کل بطن و میزان مرگ و میر ناشی از آسیت با مصرف کنجاله کاملینا و جایگزینی نمک طعام با بیکربنات سدیم کاهش یافت (05/0 > P). به ‌طور کلی، افزودن 2% روغن کاملینا به جیره بدون کاهش عملکرد تولیدی می‌تواند وضعیت آسیت و تلفات ناشی از آن را بهبود بخشد در حالی که، سطوح 4% روغن، 5 و 10 درصد کنجاله و دانه کاملینا موجب کاهش عملکرد تولیدی می‌شود. همچنین، جیره حاوی 5% کنجاله کاملینا همراه با جایگزینی 25% نمک طعام با بیکربنات سدیم بدون اختلال در عملکرد رشد می‌تواند راهکار مناسبی در کاهش وقوع آسیت در جوجه‌های گوشتی باشد.