امیرعلی صادقی

این تحقیق به منظور بررسی اثر تغییر در اندازه ذرات جیره (با تغییر در اندازه ذرت آسیاب شده با الک‌های با اندازه روزنه متفاوت) (آزمایش اول) و بررسی اثرات متقابل تغییر در اندازه ذرات جیره و افزودن آنزیم زایلاناز (آزمایش دوم) بر روی عملکرد، مورفولوژی و قابلیت هضم در جوجه‌های گوشتی انجام شد. در آزمایش اول از 768 قطعه جوجه خروس گوشتی سویه راس 308 به مدت 42 روز استفاده شد. تمامی پرندگان به طور تصادفی به 8 گروه تقسیم‌بندی شدند که هر کدام دارای 6 تکرار و 16 پرنده داخل هر قفس بودند. در دوره آغازین (1 تا 11 روزگی) از تیمار‌های حاوی ذرتی که با استفاده از الک‌های 3 (36 تکرار)، 4 و 5 میلی‌متری (هر کدام 6 تکرار) آسیاب شده بودند استفاده شد. تیمارهای 4 و 5 میلی‌متری از ابتدا تا انتهای دوره یکسان بودند. تکرار‌های تیمار الک 3 میلی‌متری در دوره آغازین به شش گروه آزمایشی جدید در دوره‌های رشد و پایانی تقسیم بندی شدند. این شش گروه آزمایشی با مخلوط کردن نسبت‌های مختلف (وزنی/وزنی) از ذرت آسیاب شده با الک‌های 3 (100، 80، 60، 40، 20 و صفر درصد) یا 6 میلی‌متری (صفر، 20، 40، 60، 80 و 100 درصد) حاصل شدند. باقیمانده اجزای خوراک شامل کنجاله سویا و غیره با استفاده از الک 3 میلی‌متری آسیاب شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که وزن بدن، افزایش وزن بدن و مصرف خوراک به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر گروه‌های آزمایشی مختلف قرار نگرفت (05/0 < p). اگر چه در مقایسه تیمار‌ها به صورت متعامد، در دوره 12 تا 24 روزگی با افزایش میانگین اندازه ذرات از 775 میکرومتر به 1150 میکرومتر، وزن بدن به طور خطی کاهش یافت (03/0p=) و ضریب تبدیل خوراک به طور خطی افزایش یافت (05/0 p =). وزن نسبی سنگدان در سن 21 روزگی به طور خطی با افزایش اندازه ذرات درشت افزایش یافت (01/0p < )، در حالی که مورفولوژی روده کوچک در 21 روزگی تحت تاثیر گروه-های آزمایشی قرار نگرفت. مقادیر صفات بیوشیمی خون (گلوکز، کلسترول و تری گلیسرید) تحت تاثیر گروه‌های آزمایشی قرار نگرفتند. در آزمایش دوم از تعداد 1152 قطعه جوجه گوشتی مخلوط دو جنس (سویه راس 308) به مدت 42 روز استفاده گردید که به تعداد مساوی در هر قفس بستری تقسیم شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و به روش فاکتوریل (سه اندازه قطر الک و دو سطح آنزیم) انجام شد. در دوره آغازین (1 تا 11 روزگی) از دو الک با قطر روزنه 2 و 3 میلی‌متری و سپس در دوره‌های رشد (12 تا 24 روزگی) و پایانی (25 تا 42 روزگی) از ذرت آسیاب شده با الک 3 یا 6 میلی متری یا مخلوط مساوی هر دو به نسبت 50 به 50 درصد اختصاص داده شد از ابتدای دوره تا انتهای دوره پرورشی از دو سطح (صفر یا 100 میلی گرم در کیلوگرم) از آنزیم اکوناز (زایلاناز) استفاده گردید. نتایج نشان داد که افزودن آنزیم زایلاناز به جیره در دوره‌های سنی 1 تا 11 و 12 تا 24 روزگی موجب بهبود در ضریب تبدیل خوراک گردید (05/0 > p). اثرات آنزیم روی سایر صفات علملکردی معنی دار نبود. نتایج بیانگر عدم تاثیر معنی‌دار تغییر در اندازه ذرات جیره بر صفات عملکردی بود (05/0 < p). نتایج نشان داد که افزایش اندازه ذرات جیره موجب افزایش وزن نسبی سنگدان گردید. در این آزمایش مقادیر صفات مورفولوژی ژژنوم و ایلئوم، بیوشیمی خون (گلوکز، کلسترول و تری‌گلیسرید) و pH سنگدان تحت تاثیر گروه‌های آزمایشی مختلف قرار نگرفت (05/0 < p). به‌طورکلی نتایج نشان داد که اندازه ذرات خوراک در جیره آردی حاوی ذرت فاقد تاثیر معنی‌دار بر مقادیر صفات عملکردی یا مورفولوژی روده کوچک بود، اگرچه مقایسات متعامد نشان داد که افزایش اندازه ذرات خوراک دارای اثرات با روند کاهشی بر افزایش وزن بدن و روند افزایشی بر ضریب تبدیل خوراک در دوره سنی 12 تا 24 روزگی و همچنین افزایش وزن نسبی سنگدان در سن 21 روزگی بود. همچنین افزودن آنزیم زایلاناز به جیره بدون داشتن اثرات معنی‌دار بر افزایش وزن بدن و مصرف خوراک، موجب بهبود ضریب تبدیل خوراک در دوره‌های آغازین و رشد گردید.