بحران کمآبی و تغییرات اقلیمی، جهتدهی بخش کشاورزی به سوی مدیریت هوشمندانه مصرف آب را امری ضروری و اجتنابناپذیر نمودهاست. بسط تابع تولید آب-عملکرد محصولات زراعی مهمترین قدم در بهینهسازی سناریوی کارای مدیریتی کمآبیاری جهت مصرف بهینه آب آبیاری در مزرعه محصوب میگردد. نظر به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف بسط تابع تولید آب–عملکرد و بهینهسازی مدیریت کمآبیاری در محصول کینوا در دشت دهگلان استان کردستان بود.. برای این منظور، در سال زراعی ۱۴۰۱، طرح آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح آبیاری شامل ۵۰، ۷۵، ۱۰۰ و ۱۲۵ درصد نیاز آبی و در سه تکرار اجرا گردید. در این تحقیق برای آبیاری مزرعه از سیستم آبیاری قطرهای–نواری بدلیل یکنواختی پخش بالا استفاده گردید. تمامی عملیاتهای کشاورزی برای تمامی کرتها بهصورت یکسان انجام شد. در انتهای فصل زراعی، خصوصیات مورفولوژیکی محصول کینوا شامل ارتفاع بوته، طول ریشه، طول خوشه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه و بیولوژیک اندازهگیری گردید و با استفاده از آنها، شاخصهای کارایی مصرف و بهرهوری آب محاسبه شد. برای مدلسازی ارتباط بین مقدار آب آبیاری و عملکرد، پنج نوع تابع تولید شامل خطی، لگاریتمی، نمایی، درجه دوم و درجه سوم برازش و مورد ارزیابی قرار گرفت.. نتایج نشان داد که تابع تولید درجه سوم، با بیشترین ضریب تبیین و کمترین ضریب تغییرات، بهترین مدل برای توصیف رابطه مابین صفات عملکردی و مقدار آب آبیاری است. نتایج همچنین نشان داد که شیب منحنی تابع درجه سوم برای صفات ارتفاع بوته، طول ریشه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنیدار است که نشاندهندهی رفتار غیرخطی صفات عملکردی محصول در مقادیر مختلف آب آبیاری است. همچنین اعمال عمق آب آبیاری برابر ۳۱۳ میلیمتر منجر به دستیابی به حداکثر بهرهوری آب در شرایط محدودیت آب برای کشت محصول کینوا در دشت دهگلان گردید، بطوریکه برغم کاهش جزئی در عملکرد در هکتار(کمتر از ۷ درصد) موجب افزایش ۲۳ درصدی سود خالص به ازای واحد حجم آب آبیاری شد. از طرف دیگر، آبیاری زمین با عمق آب آبیاری برابر ۴۹۴ میلیمتر باعث حصول حداکثر بهرهوری زمین در شرایط محدودیت زمین میگردد.
