غلامرضا حیدری

کرچک Ricinus communis L)) یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده فرفیون است که بهطورمعمول برای هدف‌های دارویی کاربرددارد.این گیاه دارویی یکی از قدیمی‌ترین گونه‌های شناخته شده توسط بشر است. عملیات کوددهی، بخش مهمی از مدیریت کشت کرچک است. با این حال اطلاعاتاندکیدرموردتاثیرتغذیهدررشدگیاهکرچک دردسترساست.کودهای شیمیایی با کاهش کیفیت، سلامت و عملکرد محصول در طول زمان همراه است.استفاده از کود آلی و زیستی اثرات مثبتی در حفظ خواص خاک دارد.به منظور بررسی ویژگی‌های رشد، عملکردومیزان روغن گیاه دارویی کرچک تحت تأثیر تیمارهای مختلفکودی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال زراعی 1401 طراحی و اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالبطرح بلوک‌هایکامل تصادفی با سه تکرارانجام شد.فاکتور اول شامل تیمارهای(شاهد، کودآلی، بیوچار، سرکه چوب و کود شیمیایی) و فاکتور دوم شامل میکوریزا گونه Glomus intradieces))در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) بود. اثرات ساده و برهمکنش تیمارمایکوریزا و تیمارهای مختلف باعث افزایش خصوصیات زراعی کرچک نسبت به تیمار شاهد شدند. نتایج نشان داد که بیشترین شاخص برداشت (6/38 درصد)،عملکرد بیولوژیک (2/3650 گرم بر مترمربع)، عملکرد دانه(7/1281گرم بر مترمربع)، درصدروغن(5/50 درصد) و عملکرد روغن (3/588 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود آلی به همراه تلقیح با مایکوریزامشاهده شد. بیشترین میزان پتاسیم و نیتروژن در تیمار کود آلی به دست آمد. بیشترین میزان ارتفاع ساقه (6/105 سانتی‌متر) در تیمار کود شیمیایی به همراه تلقیح با قارچ مایکوریزا به دست آمد. بیشترین میزان قطر ساقه (74/1 سانتی‌متر) در تیمار تلقیح با قارچ مایکوریزا به دست آمد که اختلاف قابل ملاحظه‌ای با تیمار بیوچار به همراه مایکوریزا نداشت. بیشترین میزان تعداد دانه در بوته (150)، تعداد کپسول در بوته (3/81) و تعداد برگ (16/37) در تیمار کود آلی به دست آمد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، تیمار کود آلی به همراه تلقیح با مایکوریزادر مقایسه با شاهد و تیمارهای دیگر بر بیشتر صفات مورد مطالعه اثرات مثبت معنی‌داری نشان داد. در نتیجه،استفاده از کود آلی توام بامایکوریزامی‌توانند به عنوان ترکیبات طبیعی و ایمن موجب افزایش صفات مورفولوژیکی و عملکرد کرچک شود.