فاطمه سرجوقیان

توده نفوذی کوه دم بخشی از سنگ های ائوسن بالایی نوار ماگمایی ارومیه- دختر در ایران مرکزی محسوب می شود. این توده نفوذی به دو واحد اسیدی و حدواسط- بازیک قابل تقسیم است. واحد اسیدی دارای ترکیب سنگ شناسی مونزوگرانیت، گرانودیوریت، کوارتزمونزونیت و کوارتزمونزودیوریت است. در حالی که واحد حدواسط- بازیک از مجموعه سنگ شناسی گابرو، دیوریت، کوارتز دیوریت، مونزودیوریت و مونزونیت تشکیل شده است. در واحد اسیدی حضور آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک با ترکیب دیوریت، کوارتزدیوریت، مونزودیوریت و کوارتز مونزودیوریت به شکل بارزی خودنمایی می کند. این توده به همراه سنگ های در برگیرنده خود میزبان تعداد نسبتاً زیادی دایک اسیدی و حدواسط- بازیک است. دایک های اسیدی از نوع کوارتز پورفیری، میکروگرانیت پورفیری، میکروگرانودیوریت پورفیری و آپلیت هستند، در حالی که دایک های حدواسط- بازیک ترکیب سنگ شناسی تراکی آندزیت، تراکی آندزی بازالت و تراکی بازالت را نشان می دهند. مطالعات پتروگرافی نشان می دهد که سنگ های اسیدی دارای کانی های کوارتز، ارتوکلاز، پلاژیوکلاز، آمفیبول، بیوتیت و کانی های فرعی هستند در حالی که سنگ های حدواسط- بازیک از کانی های مافیک و پلایوژکلاز سرشارتر هستند و در آن ها پیروکسن نیز به چشم می خورد. ترکیب کانی شناسی آنکلاوها مشابه سنگ های اسیدی است، لیکن کانی های کوارتز و ارتوکلاز کمتری نسبت به بقیه کانی ها در آن ها مشاهده می شود. حضور آنکلاوهای میکروگرانولار با شواهدی از بافت های غیر تعادلی نظیر درشت بلورهای فلدسپار، بافت پوئی کیلیتیک و آنتی راپاکی وی، کوارتزهای چشمی، خوردگی و انحلال پلاژیوکلازها، لخته های مافیک، بیوتیت تیغه ای، آپاتیت های سوزنی و مرز مضرس و زائده دار آنکلاو، بیانگر اختلاط/آمیختگی ماگمایی است. دایک های اسیدی با ترکیب گرانیتوئیدی عمدتاً از کانی های کوارتز، آلکالی فلدسپار و پلاژیوکلاز تشکیل شده در حالی که در دایک های حدواسط - بازیک، پلاژیوکلاز و پیروکسن بیش از 90 درصد درشت بلورها را به خود اختصاص داده اند. مطالعات شیمی کانی ها نشان می دهد که بیوتیت های این مجموعه با > 0.33 Fe+Mg Fe/ در محدوده بیوتیت منیزیم دار قرار می گیرند. نتایج آنالیز میکروپروب پلاژیوکلازها در سنگ های اسیدی و حدواسط- بازیک، آنکلاوها و دایک ها بیانگر وجود زونینگ عادی و معکوس در نمونه ها است. طیف ترکیب شیمیایی پ