فاتح رحمانی

پژوهش کنونی برای کاهش خلاء مربوط به شناسایی حضور کانون مهار، و اثر احتمالی آن در پاسخدهی بیماران دارای اختلال اضطراب تعمیمیافته به درمانگریهای شناختی – رفتاری و آموزش تنشزدایی، تدوین شد. این تحقیق در پی آن است که با مطالعه نیمه تجربی نقش این متغیر تعدیلکننده (کانون مهار) را در پاسخدهی این آزمودنیها بررسی کند و به درک بیشتر این اختلال و درمان بیماران کمک کند. بهاین ترتیب، تأثیر کانون مهار در پاسخدهی بیماران دارای اختلال اضطراب تعمیمیافته به درمان-های شناختی – رفتاری و تنشزدایی، بررسی شد. اگرچه در مطالعات قبلی، مقایسه اثریخشی درمانگریهای شناختی–رفتاری و تنشزدایی مورد توجه محققان بوده است، پژوهشهای اندکی به بررسی پاسخدهی افتراقی بیماران دارای GAD به این درمانگریها، بر حسب متغیرهای تعدیلکننده پرداختهاند. 30 نفر آزمودنیها در دو گروه 15 نفری قرار گرفتند و در یک گروه درمان شناختی – رفتاری و در گروه دیگر آموزش تنشزدایی اجرا شد. آزمودنیها که 18 تا 45 ساله، و دارای تحصیلات از سوم راهنمایی تا فوقلیسانس بودند بر اساس نمونهگیری دردسترس و با اعلام تمایل، انتخاب شدند، قبل و بعد از مداخله متغیر مستقل، مورد آزمون قرار گرفتند و نتایج مقایسه شدند. پس از اجرای مصاحبه بالینی براساس DSM-IV-TR، از آزمودنیها آزمون کانون مهار راتر گرفته شد تا کانون مهار بیماران سنجیده و کمی شود. سپس، به منظور مشخص کردن میزان اضطراب، بیماران با آزمون اضطراب بک مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از آن آزمودنیها با پرسشنامه چندمحوری میلون - 3 مورد آزمون قرار گرفتند. این آزمون یک پرسشنامه خودسنج استاندارد شده است که دامنه گسترده ای از اطلاعات مربوط به شخصیت، سازگاری هیجانی و نگرش مراجعان به آزمون را میسنجد. گام بعدی انجام مداخله بود که شامل 12 جلسه برای درمان شناختی-رفتاری و 8 جلسه برای درمان تنش زدایی عضلانی بود. مداخلات بر اساس ساختار جلسات درمان شناختی – رفتاری بک و تنشزدایی کاربردی اُست انجام شد. پس از اتمام جلسات درمان، آزمودنیها مجددا با مقیاس کانون مهار راتر، آزمون اضطراب بک و پرسشنامه چند محوری میلون - 3 مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل آماری دادهها نشان میدهد که تفاوت اثربخشی رویآوردهای درمانی، هنگامی که در تعامل با متغیر تعدیل کننده قرار میگیرند، معنادار است. نتایج حاکی از این بود که در افراد دارای GAD، کانو