فاتح رحمانی

زمینه و هدف: بی خوابی شایع­ترین اختلال­ خواب است و افراد مبتلا به آن مشکلات عملکردی بیشتری را گزارش می­دهند. پژوهش­های متعددی نشان داده­اند مؤلفه­های شناختی و هیجانی نقش مهمی در شروع و تداوم بی خوابی دارند. هدف پژوهش حاضر پیش­بینی شدت بی خوابی بر اساس متغیرهای شناختی و هیجانی و صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) در دانشجویان دانشگاه کردستان در سال 1395 بود. مواد و روش­ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی، و جامعه آماری کلیه دانشجویانی بودند که در سال تحصیلی 96-1395 در دانشگاه کردستان تحصیل می­کردند. تعداد 190 نفر از دانشجویان به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب و وارد مطالعه شدند. از 6 پرسش­نامه شدت بی خوابی، باورها و بازخوردهای ناکارآمد درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی، برانگیختگی پیش از خواب و مقیاس شخصیت DSM-5 به عنوان ابزار جمع­آوری داده­ها استفاده شد. داده های تحقیق با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: نتایج پژوهش ارتباط مثبت و معنی­داری میان همه­ متغیرهای شناختی، هیجانی و حیطه­های ناسازگار شخصیتی با شدت بی خوابی نشان داد (01/0p<). بالاترین ضریب همبستگی مربوط به برانگیختگی پیش از خواب بود که مهم ترین متغیر پیش بین در این پژوهش بود (56/0r=). این عوامل در مجموع، 41 درصد از واریانس شدت بی خوابی را تبیین کردند. ضرایب تحلیل رگرسیون با روش گام به گام برای ترکیب خطی متغیرهای باورها و بازخوردهای ناکارآمد درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی، برانگیختگی پیش از خواب و حیطه­های شخصیتی با شدت بی خوابی معنی دار بود (001/0p<). نتیجه­گیری: بر اساس یافته­های پژوهش، متغیرهای شناختی، هیجانی و شخصیتی می­توانند مؤلفه­های مهم بی خوابی باشند و تمرکز روش­های درمانی بر این مؤلفه­ها ممکن است به پیامدهای درمانی بهتری منجر شود.