فاتح رحمانی

پژوهش کنونی برای کاهش خلاء مربوط به بررسی تأثیر درمانگری شناختی رفتاری بر مؤلفه های شناختی، هیجانی و رفتاری در دانشجویان مبتلا به بی خوابی و نیز پیش بینی پیامدهای درمانگری شناختی رفتاری بر اساس رگه های شخصیتی آنها، تدوین شد. این تحقیق در پی آن بود که با مطالعه ی شبه تجربی، به درک بیشتر این رگه های شخصیتی و تأثیری که بر روند درمان بی خوابی می گذارند کمک کند. به این ترتیب، نقش میانجی گر رگه های شخصیت پیشنهادی DSM-5 در پیش بینی تأثیر درمانگری شناختی رفتاری بر اختلال بی خوابی دانشجویان دانشگاه کردستان بررسی شد. مطالعات قبلی، بیشتر به بررسی تأثیر درمانگری شناختی رفتاری بر شدت بی خوابی پرداخته اند، اما تاکنون، در پژوهش های صورت گرفته، به پیش بینی پیامدهای این روش درمانی بر اساس رگه های شخصیتی پیشنهادی DSM-5 پرداخته نشده است. پژوهش حاضر در این راستا انجام گرفت. تعداد شرکت کنندگان 34 نفر بودند که در دو گروه 17 نفری قرار گرفتند. شرکت کنندگان، 18 تا 35 ساله، و دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد بودند. گروه همتا نیز مطابق ویژگیهای سن و جنسیت گروه آزمایشی انتخاب شد. شرکت کنندگان قبل و بعد از مداخله ، مورد آزمون قرار گرفتند. پس از اجرای مصاحبه ی بالینی، از آزمودنی ها آزمون شدت بی خوابی گرفته شد. سپس شرکت کنندگان با استفاده از پرسشنامه های کیفیت خواب، باورها و بازخوردهای نارساکنش درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی و برانگیختگی پیش از خواب و نیز پرسشنامه شخصیت برای DSM-5مورد آزمون قرار گرفتند. گام بعدی انجام مداخله در گروه آزمایش بود که شامل 12 جلسه درمانگری شناختی رفتاری بود. مداخلات بر اساس ساختار جلسات درمانگری شناختی رفتاری بک انجام شد. پس از اتمام جلسات درمان، دو گروه آزمایش و کنترل مجدداً با آزمون ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل آماری داده ها از طریق تحلیل کوواریانس تک متغیره نشان داد که گروه های شرکت کنندگان مبتلا به بی خوابی و گروه همتای آن ها در متغیرهای مورد پژوهش تفاوت معنادار دارند. نتایج بیانگر این بود که نمرات آزمون های شدت بی خوابی، بی کیفیتی خواب، باورها و بازخوردهای نارساکنش درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی و برانگیختگی پیش از خواب در گروه آزمایش کاهش قابل توجهی نسبت به شرکت کنندگان گروه کنترل داشته اند که این نشان دهنده اثربخشی درمان بوده است. بنابراین نتایج پژو