کفاره در لغت مشتق از «کُفر» به معنی «سِتر و پوشش» است، زیرا موجب پوشاندن لغزش ها و گناهان می گردد؛ زارع را نیز کافر می نامند زیرا بذر را با خاک می پوشاند. کفاره در اصطلاح انجام هر آنچه که به خاطر حانث شدن در قسم، ظهار، ایلاء یا تراشیدن سر در احرام یا پاک شدن از گناهانی مانند قتل خطا بر انسان واجب می شود. الفاظ مرتبط با کفاره شامل توبه، استغفار، دعا و عقوبت است، زیرا همه آن ها با اراده و مشیت الهی موجب غفران و بخشش گناهان می شوند. کفاره معنای عبادی هم دارد، زیرا انجام آن نیازمند نیت است و نیز بستگی به توان مکلف دارد. ادله مشروعیت کفاره، در اسلام شامل قرآن، سنت و اجماع می باشد. در فقه اسلامی اسباب وجوب کفاره عبارتند از قتل، ظهار، قسم، ایلاء، افطار و اخلال در حج است. خصال کفاره در اسلام مواردی است که به عنوان کفاره باید انجام گیرد و شامل آزاد کردن برده، طعام دادن، روزه گرفتن و دادن لباس است. برده ای که در کفاره آزاد می شود باید دارای شرایط لازم مانند مؤمن بودن، سالم بودن از عیوب و برده کامل باشد. طعام دادن نیز باید از قوت غالب بلد باشد. روزه گرفتن نیز در بعضی موارد مانند قتل و ظهار باید پشت سر هم و بدن انقطاع باشد و در مواردی بنا بر رای هرمذهب تتابع لازم نیست. اخلال در حج مواردی است که مانع اتمام حج یا موجب نقض آن می شوند، مانند فوتِ وقت و یا تجاوز از میقات و غیره که کفاره را برای هرکدام از آن ها چه منصوص باشند و چه غیر منصوص واجب می گرداند. اخلال در حج، مانند امور ممنوع در احرام، در اصل دو نوع هستند؛ نوعی از آن مانند آمیزش که موجب ابطال حج می شوند، اما نوعی دیگر موجب ابطال حج نمی شوند؛ امور راجع به حلق و لباس یا عطر زدن یا صید یا کندن گیاه تحت این نوع به حساب می آیند. مشروعیت چهار مورد اصلی از این کفارات در قرآن وارد شده است که عبارتند از سوگند، ظهار، قتل و تراشیدن سر برای کسی که در احرام قرار دارد. مشروعیت کفاره پنجم یعنی کفاره افطار در حدیث رسول خدا وارد شده است. در این تحقیق انواع کفارات به تفکیک در دو مذهب احناف و شافعیه بررسی شده اند که در اکثر موارد رای دو مذهب یکی است ولی در مواردی مانند کفاره قتل عمد و قسم غموس اختلاف نظر دارند. روش و نحوه انجام هر کدام از کفارات در دو مذهب احناف و شافعیه تبیین و تشریح شده است و شخص در برابر لغزش ها و گناهانی که انجام می دهد بنابر رای و اجتهاد مذهب خود موظف به انجام کفاره آن می باشد.
