فرزاد نظری

بهنژادی و تولید ارقام جدید گیاهان زینتی و تکثیر و پرورش آنها صنعتی رو به رشد و در حال گسترش است. استفاده از گیاهان زینتی در فضای سبز و افزایش تقاضای مردم برای ارقام جدید سبب شده است که پرورش دهندگان به دنبال تولید ارقام جدید با رنگ و حتی شکل جذاب باشند. این پژوهش به منظور اثر اتیل متان سولفونات (EMS) بر پایه طرح کامل تصادفی با 5 تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل اتیل متان سولفونات در 2 سطح (صفر، 5/0 و 1 درصد) و مدت زمان کاربرد (30 و 60 دقیقه) بود. ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر شامل (درصد جوانه‌زنی، میانگین درصد جوانه‌زنی روزانه، ارزش حداکثر و ارزش جوانه‌زنی)، ویژگی‌های مورفولوژی گیاه شامل (عرض گیاه، تعداد برگ، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه، شکل بوته، قطر ساقه ، طول و عرض برگ، وزن‌تر و خشک ریشه و وزن‌تر و خشک شاخساره)، ویژگی‌های روزنه‌ گیاه شامل (طول، عرض روزنه و تعداد روزنه)، ویژگی‌های مربوط به رنگ برگ و ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه شامل (رنگیزه‌های فتوسنتزی، فنول، فلاونوئید، پروتئین و کربوهیدرات) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که افزایش غلظت EMS و زمان تیمار، سبب کاهش ویژگی‌های جوانه‌زنی‌ بذر و ایجاد تغییرات در صفات مورفولوژیکی گیاه جهش-یافته اورانوس شد. استفاده از غلظت 5/0 درصد ماده جهش‌زا EMS به مدت زمان 30 دقیقه موجب تغییراتی مثبتی در صفات رشد ذکر شده در گیاه اورانوس شد، این درحالی بود که استفاده از 1 درصد ماده جهش‌زا به مدت 60 دقیقه تاثیرات منفی بر صفات داشت. همچنین صفات مربوط به روزنه گیاهان جهش‌یافته کاهش معنی‌داری را نشان داند. کلروفیلa، کلروفیل b، کلروفیل کل در گیاهان جهش‌زا با 5/0 درصد ماده جهش‌زا EMS به مدت 30 دقیقه افزایش معنی‌داری را نشان دادند که در غلظت‌های بالا و مدت زمان بیشتر، این صفات کاهش یافتند.کاروتنوئید گیاهان جهش یافته در غلظت‌ها و مدت زمان پایین کاهش یافت که با افزایش غلظت و مدت زمان ماده جهش‌زا EMS افزایش یافت. فنول، فلاونوئید و کربوهیدرات گیاهان جهش‌یافته با 5/0 درصد ماده جهش‌زا به مدت 30 دقیقه افزایش معنی‌دار نشان دادند که با افزایش غلظت و مدت زمان ماده جهش‌زا کاهش یافتند. پس می‌توان نتیجه گرفت استفاده از غلظت 5/0 درصد EMS به مدت 30 دقیقه گیاهان جهش‌یافته با ویژگی های مورفولوژی و رنگ متفاوت ایجاد کرد که رنگیزه‌های فتوسنتزی و ترکیبات فنولی در آن‌ها نیز افزایش یافت.