فرزاد نظری

گل‌‌های فصلی، از عناصر اصلی در احداث فضای سبز می‌‌باشند که کشت آن‌‌ها با تنش خشکی محدود می‌‌شود. به‌نظر می‌رسد بهبود محیط کشت این گل‌‌ها با مواد آلی مانند بیوچار (زغال زیستی)، می‌‌تواند یک راهکار پایدار و سازگار با محیط‌زیست برای افزایش تحمل به تنش خشکی باشد. در همین راستا، پژوهشی گلخانه‌‌ای برای بررسی اثرهای خشکی بر ویژگی‌های ریخت-شناسی، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی جعفری آفریقایی با کاربرد بیوچار پوسته برنج انجام شد. آزمایش به‌‌صورت فاکتوریل با دو عامل تیمار آبیاری در سه سطح 100، 50 و 25% ظرفیت مزرعه و کاربرد بیوچار در سه سطح صفر، 5/3 و 7% وزنی در قالب طرح به‌طور‌کامل تصادفی با 5 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش ویژگی‌های ریخت‌شناسی ارتفاع گیاه، وزن خشک شاخساره، تعداد برگ، تعداد شاخه‌‌های جانبی، تعداد گل، و طول و قطر گل شد به‌‌طوری‌که کمترین مقدار آن‌‌ها در 25% ظرفیت مزرعه به‌دست آمد. همچنین، کاربرد بیوچار باعث افزایش ویژگی‌های ریخت‌شناسی بیان‌شده در شرایط تنش خشکی شد. مقدار سبزینه a، سبزینه b، سبزینه کل، کاروتنوئید، پراکسید‌‌هیدروژن، پرولین، مالون‌‌دی‌‌آلدئید و کربوهیدرات‌‌های محلول کل و نیز فعالیت آنزیم‌‌های پراکسیداز و سوپراکسید‌‌دیسموتاز در شرایط خشکی افزایش یافتند و کاربرد بیوچار باعث کاهش مقادیر این ویژگی‌ها در شرایط خشکی شد. همچنین، محتوای نسبی آب برگ، شاخص‌‌پایداری غشاء یاخته‌‌ای و پروتئین‌‌های محلول کل در شرایط خشکی روند کاهشی نشان دادند که استفاده از بیوچار باعث بهبود این ویژگی‌ها در شرایط تنش خشکی شد. به‌طورکلی اثرگذاری مقدار 7% وزنی بیوچار در مقایسه با 5/3% آن در کاهش اثرهای نامناسب تنش خشکی بیشتر بود. بنابراین، به‌طورکلی می‌توان بیوچار پوسته برنج به مقدار 7% وزنی را به‌عنوان یک بهبوددهنده مناسب خاک، برای افزایش تحمل به تنش خشکی در گل‌های فصلی برای کشت در فضای سبز، توصیه کرد هرچند که نیاز به بررسی‌های بیشتر هم به‌صورت کشت مزرعه‌ای و هم در مقدار‌های دیگر کاربرد، می‌باشد.