فرنوش خسروبخش

به دلیل ماهیت بافت عصبی، جبران آسیب‌ وارد شده به آن به کندی و اغلب امکان ناپذیر است. سلول‌های بنیادی به دلیل ترشح فاکتورهای مغذی متعدد و نیز با توانایی تبدیل شدن به سلول‌های عصبی از دست رفته و جایگزین شدن به جای آن‌ها به عنوان یک راهکار درمانی بالقوه در ترمیم بافت عصبی مطرح هستند. از سوی دیگر استفاده از بیومواد در زمینه تشخیص به عنوان بیوسنسورها و نیز درمان آسیب‌های وارد به سیستم عصبی امروزه مورد توجه قرار دارند. قطع رگ‌های عصبی که منجر به از دست رفتن عملکرد کلی یک بخش از بدن می شود، به عنوان یک آسیب جدی در بافت عصبی مطرح می‌باشد؛ امروزه می‌توان از بیومواد در جهت جبران بخش از دست رفته عروق عصبی که تحت عنوان آلوگرافت‌های عصبی شناخته می‌شوند، استفاده نمود. در تکنیک‌های جدید علاوه بر بهره مندی از بیومواد می‌توان با کمک سلول‌های بنیادی، به دلیل ترشح مواد مغذی، در جهت تسریع در درمان در آلوگرافت‌های عصبی استفاده کرد. در این مطالعه خواص بیولوژیکی نانوالیاف کیتوزان/P حاوی داروی رزوواستاتین بر روی سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از بافت چربی انسان برای ترمیم بافت عصبی مورد بررسی قرار گرفت. افزایش بقای سلول‌های بنیادی مزانشیمی می‌تواند به عنوان یک عامل موثر در جهت درمان واقع شود؛ به طوری که افزایش بقای سلول‌های بنیادی به منزله‌ی در معرض بیشتر قرار گرفتن بافت آسیب دیده با ترشحات مغذی سلول‌های بنیادی می‌باشد. بارگذاری ترکیبات موثری همچون رزواستاتین در نانوالیاف مورد استفاده در آلوگرافت عصبی می‌تواند عامل مفیدی در این جهت واقع گردد. در این مطالعه پس از استخراج سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از چربی انسان و بررسی هویت این سلول‌ها با کمک تکنیک فلوسایتومتری، اثر زنده‌مانی داروی رزوواستاتین بر روی این سلول‌ها با کمک روش آلاماربلو بررسی شد. داده‌های منتج از این قسمت پروژه منتهی به انتخاب دوزهای 0.001، 0.1و 1 میکرومولار از این دارو جهت تهیه نانوالیاف کیتوزان/P حاوی این دارو گردید. سپس با کمک دستگاه الکترواسپینینگ تک نازله جهت ریسیدن نانوالیاف مورد نظر اقدام گردید. در مرحله بعد با کمک تکنیک FTIR به بررسی، تایید و سنجش نانوالیاف تولید شده پرداخته شد که تمامی نانوالیاف تولید شده مورد تایید واقع گردیدند. همچنین جهت بررسی ساختار نانوالیاف ریسیده شده با کمک میکروسکوپ الکترونی تصویر برداری شد و تصاویر با کمک نرم افزار Image j مورد پردازش قرار گرفت که تمامی نانوالیاف در این تست نیز مورد تایید قرار گرفتند. در ادامه جهت بررسی رفتار نانوالیاف در شرایط فیزیولوژیک و بررسی تورم نانوالیاف از تست ظرفیت جذب آب استفاده شد. تمامی نانوالیاف تولید شده در این تست، پایداری و شرایط مناسب در طول مدت 24 ساعت را از خود نشان دادند. پس از سنجش‌های ذکر شده، سمیت نانوالیاف تولید شده بررسی شد. برای این منظور 5 گروه آزمایشی شامل گروه بدون نانوفیبر، گروه نانوفیبرکیتوزان/PEO با غلظت صفر از رزوواستاتین و گروه‌های نانوفیبر کیتوزان/PEO حاوی غلظت های 0.001، 0.1 و1 میکرومولار از رزوواستاتین در نظر گرفته شد. نتایج منتج از این تست نشان داد که نانوالیاف کیتوزان/PEO فاقد اثر سمیت بر روی سلول‌های بنیادی مزانشیمی هستند. همچنین غلظت 0.001 میکرومولار از رزوواستاتین نیز می‌تواند سبب افزایش مثبت رشد و تکثیر سلول‌های بنیادی گردد. سایر غلظت ها نیز با توجه به سرعت رهایش دارو، اثر قابل توجهی بر کاهش زنده‌مانی بر سلول‌های بنیادی نداشتند. بنابراین تمامی غلظت‎ها جهت بررسی در شریط درون تنی و بررسی اثر رزواستاتین بر روی افزایش ترشحات و القای تمایز عصبی بر روی سلول‌های بنیادی پیشنهاد می‌شوند.