فرنوش خسروبخش

زمینه و هدف: در بیماری کلستاز انسداد جریان صفرا منجر به تجمع اسیدهای صفراوی در کبد و بروز نارسایی های متابولیکی شده و در نهایت منجر به مرگ نکروزی و آپوپتوزی سلول های کبدی می شود. میتوکندری ها اندامک های درون سلولی هستند که بیش ترین منبع تولید انرژی سلولی بوده و به طور پیوسته تقسیم و مجدداً با هم ترکیب می شوند. این فرایندهای پویا را شکافت و همجوشی غشایی می نامند. تغییر پویایی میتوکندری در بیماری کبدی کلستاز مشاهده شده است. ژنهای mfn1 و fis1 از جمله ژن-های دخیل در مسیر شکافت و همجوشی غشای میتوکندری می باشند و در بروز آپوپتوز نقش دارند. در این مطالعه اثر کلستاز بر تغییرات بیان ژن های mfn1 و fis1 در کبد موش های صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این مطالعه موش های بزرگ آزمایشگاهی نر نژاد ویستار (وزن 25±320 گرم) در سه گروه کنترل (بدون جراحی)، شم (جراحی بدون انسداد مجرای صفراوی) و کلستاز (جراحی همراه با انسداد مجرای صفراوی) استفاده شد. در روز 24ام پس از انسداد مجرای صفراوی، حیوانات توزین و به منظور بررسی سطح بیلی روبین و آنزیم های عملکردی کبد از آنها خون گیری انجام شد. سپس نمونه گیری از بافت کبد جهت بررسی شاخص های هیستوپاتولوژیک و همچنین ارزیابی سطح بیان ژن های mfn1 و fis1 انجام شد. یافته ها: نتایج این مطالعه افزایش سطوح سرمی بیلی روبین کل و آنزیم های کبدی آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینوترانسفراز و آلکالین آمینوترانسفراز را در گروه کلستاز نسبت به گروه های شم و کنترل نشان داد (P<0.0001 و P<0.001). نتایج بررسی شاخص های بافتی در گروه کلستاز، افزایش مجاری صفراوی، نکروز بافت کبد و گسترش بافت فیبروزی را نشان داد. نتایج RT-PCR کاهش معنادار بیان ژن mfn1 و افزایش معنادار بیان ژن fis1 کبد گروه کلستاز را نسبت به گروه های شم و کنترل نشان داد (P<0.0001). نتیجه گیری: کلستاز منجر به تغییر بیان ژن های fis1 و mfn1 دخیل در پویایی می شود و احتمالا آسیب ناشی از کلستاز از طریق این تغییر بیان ژن میانجیگری شده است.