فرزاد حسین پناهی قروچای

مقایسه بهره وری انرژی گیاهان زراعی با همدیگر یکی از روشهایی است که می تواند در اولویت بندی کشت گیاهان مختلف زراعی در هر منطقه به کار گرفته شود. بدین منظور مطالعه ای با هدف مقایسه مزارع گندم و جو استان سیستان و بلوچستان از نظر جنبه های مختلف مصرف انرژی، طی سال زراعی 89-1388 صورت گرفت. 100 مزرعه از مزارع گندم و 100 مزرعه از مزارع جو موجود در شهرستانهای زاهدان، زابل، سراوان، خاش، ایرانشهر، گشت، سیب و سوران، زابلی، ناهوک، جالق و نیک شهر به صورت تصادفی انتخاب و اطلاعات مربوط به نهاده های ورودی و عملکرد گندم و جو در قالب پرسشنامه هایی از کشاورزان استخراج گردید. نتایج نشان داد که مقدار کل انرژیهای ورودی در مزارع گندم و جو به ترتیب 97/32492 و 81/25655 مگاژول در هکتار محاسبه شد. میزان انرژی خروجی در مزارع گندم و جو نیز به ترتیب 24/48517 و 87/49800 مگاژول در هکتار بدست آمد. بر این اساس مقادیر کارایی مصرف انرژی در مزارع گندم و جو به ترتیب 49/1 و 94/1 و میزان بهره وری انرژی در مزارع نامبرده به ترتیب 056/0 و 066/0 برآورد شد. سهم انرژیهای تجدیدپذیر که معیاری از پایداری بوم نظام های کشاورزی می باشند، در مزارع گندم 60/19 درصد و در مزارع جو 60/14 درصد به دست آمد. در مجموع به نظر می رسد که تولید جو در استان سیستان و بلوچستان به لحاظ جنبه های مختلف مصرف انرژی کارآمدتر از مزارع گندم باشد.